Przykład relacji pomiędzy PZPR, SB a teraźniejszością w Limanowej

W piśmie do Naczelnika Wydziału „C” Wojewódzkiego Urzędu Spraw Wewnętrznych w Krakowie, szef limanowskiego SB porucznik Jan Gudyka w 1983 r. prosi o przesłanie do wglądu akt 38962/IV, dotyczących Krzanowskiego Józefa i podkreśla że, „Z uwagi na planowane przedsięwzięcia operacyjne proszę potraktować sprawę jako pilną”.

Krzanowski Józef urodzony w 1937 r., w PZPR był od 1962 r., wykształcenie wyższe, uświadomienie partyjne budował na Wieczorowym Uniwersytecie Marksizmu-Leninizmu, były członek Towarzystwa Przyjaźni Polsko Radzieckiej oraz członek Egzekutywy Podstawowej Organizacji Partyjnej PZPR w Urzędzie Miasta i Gminy w Limanowej, uczestnik Konferencji Miejsko Gminnej ORMO w Limanowej. W 1988 r. wyróżniony za wielkie zaangażowanie w rozwiązywaniu problemów społeczno-gospodarczych w Urzędzie Miasta i Gminy w Limanowej. Zastępca Naczelnika Limanowej Jana Kubowicza.

W 2020 r. Urząd Miasta Limanowa reprezentowany przez Burmistrza Władysława Biedę z okazji ferii zimowych zorganizował XI Otwarte Indywidualne Zawody w Strzelectwie Sportowym im. Józefa Krzanowskiego. Tak, tego samego!

Dziennik Polski w 2007 r. wspominając tego człowieka, tworzy laurkę: Nauczyciel i oświatowy inspektor. Urodził się w Łukowicy. Po ukończeniu miejscowej szkoły podstawowej rozpoczął naukę w Liceum Pedagogicznym w Limanowej. Maturę zdał w 1961 roku i został nauczycielem w szkole podstawowej w Kamionce Małej, potem pracował w Urzędzie Powiatowym w Wydziale Oświaty w Limanowej jako inspektor, a w latach 1975 - 1983 był inspektorem Oświaty i Wychowania Miasta i Gminy Limanowa. Równocześnie studiował w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Krakowie, gdzie uzyskał tytuł magistra matematyki. W latach 1983-91 pracował w Szkole Podstawowej nr 1 w Limanowej jako nauczyciel matematyki i zastępca dyrektora. Po przejściu na emeryturę w 1991 r. nadal pozostawał aktywny - uczył w Szkole Podstawowej nr 2 w Rupniowie, działał w Lidze Obrony Kraju, gdzie między innymi organizował zawody strzeleckie. Wszędzie dał się poznać jako człowiek pełen spokoju i pogody ducha. Za swe dokonania był wielokrotnie nagradzany, między innymi Srebrnym i Złotym Krzyżem Zasługi, Złotą Odznaką "Za Zasługi dla Województwa Nowosądeckiego", "Za Zasługi dla Miasta i Gminy Limanowa", Złotą Odznaką Związku Nauczycielstwa Polskiego, Medalem Komisji Edukacji Narodowej. Miał też niezwykle cenione wyróżnienie - Medal Towarzystwa Przyjaciół Dzieci im. Henryka Jordana - "Przyjaciel Dziecka".

W 1975 r. z nauczyciela awansuje na Inspektora Oświaty i Wychowania Miasta i Gminy w Limanowej. 13 kwietnia 1976 r. Służba Bezpieczeństwa z Nowego Sącza pisze w jego sprawie do Naczelnika Wydziału „C” Komendy Miejskiej MO w Krakowie, że „Według uzyskanej informacji z Biura „C” MSW - w archiwum Waszego Wydziału znajdują się materiały dotyczące KRZANOWSKIEGO Józefa s. Stanisława ur. 14 lutego 1937 r. zam. Limanowa. W związku z tym, że wymieniony typowany jest do wykonywania prac tajnych o charakterze obronnym, proszę o poinformowanie nas, czy w posiadanych przez Was teczkach znajdują się materiały kompromitujące, które stanowiłyby przeszkodę w dopuszczeniu do wykonywania w/w prac”. 

Co kryją wspomniane akta, o które prosiło SB w Limanowej i Nowym Sączu? Pełną informację odnajdujemy w charakterystyce tajnego współpracownika o pseudonimie „TRAPER”. W dokumencie oznaczonym jako tajne specjalnego znaczenia z 15 września 1967 r. ppor. Jan Szyrszeń pisze, że „Krzanowski Józef s. Stanisława i Genowefy Roztocka urodzony 14 lutego 1937 r. w Łukowicy narodowość i obywatelstwo polskie, pochodzenie społeczne chłopskie, wykształcenie średnie Liceum Pedagogiczne, pracuje w charakterze nauczyciela w szkole podstawowej w Kamionce Małej. Wymieniony został zaangażowany w marcu 1965 roku do udzielania pomocy z zakresu inwigilacji kazań głoszonych w kościele parafialnym Kamionka Mała oraz zewnętrznej działalności kleru i aktywu katolickiego w parafii Kamionka Mała [---]. W okresie udzielania pomocy przekazał szereg ciekawych informacji o działalności kleru i aktywu”.

TW „Traper” donosił również w czasie koronacji Matki Boskiej Bolesnej w 1966 r. Jest on uwzględniony w głównej sieci agenturalnej limanowskiego SB, która była zorganizowana w związku z koronacją. Poza nim w terminarzu pracy operacyjnej uwzględniono dwóch księży tj. TW KONRAD i TW STEFAN oraz kilkanaście osób świeckich TW ROMAN, TW ANDRZEJ, TW KRYSIA, TW DANEK, TW TURYSTA, TW NIECNY, TW JAROSŁAW, TW OSET, TW WŁADEK TW ADAM, TW WACŁAW, TW KLAIN, TW ORZEŁ, TW AS, TW FILOZOF, TW LIS, TW KOSMOS. 

Materiały zawarte w teczce „Kościelne obchody millenijne w diecezji tarnowskiej – Koronacja figury M.B w Limanowej 11 września 1966 r.” ukazują ogromną skalę represji w stosunku do działalności Kościoła Katolickiego. Zaś teczka z rozpracowania proboszcza ks. Ludwika Kowalskiego, która w swej treści pokrywa się z materiałami dotyczącymi koronacji, ukazuje dramatyczne losy i heroiczną walkę proboszcza o rozpropagowanie kultu Matki Boskiej Limanowskiej. Rozpracowanie prowadził porucznik SB Korzeniowski. To właśnie za czasów tego oficera, jak wynika z zeznania świadka, na terenie Pałacyku „Pod Pszczółką” miał być katowany, zamordowany i zakopany ksiądz. 

27 marca 1969 r. w tajnej notatce Jan Szyrszeń pisze raport o rezygnacji z dalszej łączności z figurantem i podkreśla, że w okresie udzielania pomocy limanowskiemu SB przekazywał ciekawe i prawdziwe informacje za co został wynagrodzony na ogólną kwotę 1600 zł. Fakt zakończenia współpracy związany jest z tym, że Krzanowski wstąpił w szeregi PZPR. W teczce „TRAPERA”, na około stu stronach, znajduje się 16 pokwitowań odbioru pieniędzy od SB podpisanych przez figuranta i kilkadziesiąt donosów, w których bez skrupułów wypełnia założenia współpracy. Treść materiałów jest skrajnie odmienna od tytułów i zaszczytów, które oficjalnie do niego zostały przypisane. Donosy w swej formie są podłe i odarte z honoru. Jednak to nie przeszkadzało SB i partii, aby reprezentował ich interesy w mieście. Nawet został za to wyróżniony. 

TW „TRAPER” razem z Agentem „NIECNYM” czyli Cyprianem Zelkiem urodzonym 15 stycznia 1915 r. w Laskowej byli głównymi źródłami informacji z gminy Laskowej. Z dokumentów odnalezionych w Instytucie Pamięci Narodowej w związku z kwerendą prowadzaną przez Pawła Zastrzeżyńskiego w temacie odkrywania historii limanowskiej katowni UB, dowiadujemy się, że Agent „NIECNY” pracował w Miejskiej Radzie Narodowej w Laskowej jako pracownik umysłowy. W 1954 r. był jednym z założycieli Ochotniczej Straży Pożarnej w Laskowej. Był też kierownikiem Urzędu Stanu Cywilnego w Laskowej. Do współpracy jako agent został pozyskany 22 lutego 1950 r. Zachowało się jego własnoręcznie podpisane zobowiązanie. Jak wskazują dokumenty został pozyskany na zasadzie dobrowolności do rozpracowania środowiska Armii Krajowej. W początkowym okresie współpracy Agent „NIECNY” przekazał UB w Limanowej szereg materiałów dotyczących działającego na terenie Kamionki Małej oddziału niepodległościowego „Augustyna” - „Wojsko Generała Andersa”. Jego zdrada, zdaniem UB w Limanowej, w dużym stopniu przyczyniła się do ostatecznej likwidacji tej grupy. W 1953 r. UB w Nowym Sączu w bestialski sposób zamordowało Kazimierza Augustyna. Pełna lista ofiar jest opublikowana na portalu limanowa.in. 

Działalność Służby Bezpieczeństwa w tym czasie na terenie Limanowej odkrywa dramatyczne wydarzenia. Pokazuje propagandowe zaangażowanie osób będących na „świeczniku”, członków PZPR oraz tych, które są współwinne w zaniechaniu poznawania prawdy. To powinno wzbudzić refleksję...