Zasłużony pedagog, filozof i pisarz

13.05.2023 06:12:00 pan

0 2442

Na łamach portalu Limanowa.in staramy się przypomnieć sylwetki patronów limanowskich ulic - głównie tych, którzy byli związani z naszym regionem. Nazwiska znanych w Polsce zasłużonych ważnych postaci historycznych są powszechnie znane. W Limanowej sporo jest ulic noszących imiona zasłużonych lokalnych działaczy. Jednak zdarza się czasem, że nawet mieszkańcy tych ulic niewiele wiedzą o ich patronach.

Na terenie osiedla Dworskiego w Limanowej, pomiędzy ulicami Marsów i Lotniczą, znajduje się ulica Władysława Gębika.

Władysław Gębik na świat przyszedł 14 czerwca 1900 roku w Szczyrzycu jako syn Jana Gębika i Anny z domu Trzópek.

Rodzice robili wszystko, aby posłać syna do szkoły. Jako uczeń nie rokował jednak zbyt dobrze. Wykazywał za to ogromne zainteresowanie teatrem. W 1918 roku otrzymał powołanie do armii austriackiej, wbrew słabemu stanowi zdrowia. W 1920 roku w czasie wojny polsko-bolszewickiej zgłosił się na ochotnika batalionu akademickiego. Burzliwe czasy nie powstrzymały go przed rozpoczęciem studiów prawniczych na Uniwersytecie Jagiellońskim. Szybko jednak przeniósł się na Studium Rolne Wydziału Filozoficznego tejże uczelni. Zdobył wyższe wykształcenie i odkrył w sobie żyłkę pedagogiczną. W tym okresie poznał też swoją przyszłą żonę, Marię Aleksandrę Myssak, za którą podążył na Śląsk.

W swojej pierwszej pracy nauczycielskiej wykładał biologię i chemię. Został przeniesiony do Polskiego Gimnazjum w Bytomiu. Pod pseudonimem Andrzeja Borowika wydawał patriotyczne broszury. Tworzył również program dla polskich gimnazjów w Niemczech.

Kolejnym wyzwaniem wśród pedagogicznych doświadczeń było Gimnazjum Polskie w Kwidzynie. Władysław Gębik został mianowany dyrektorem. Na przekór ryzyku nie zastosował się do zalecenia powieszenia w sali konferencyjnej portretu Hitlera. Szkołę prowadził w trudnych czasach wiszącego w powietrzu konfliktu.

26 sierpnia 1939 roku został aresztowany przez Gestapo wraz z innymi nauczycielami. Władysław Gębik trafił do obozu koncentracyjnego w Tapiau, Grunhof, Hohenbruch, potem Stutthof, Sachsenhausen i w końcu do Mauthausen-Gusen. W obozach koncentracyjnych przebywał od 20 września 1939 do 5 maja 1945. Nawet w tak trudnych warunkach wykazywał się postawą humanisty, opiekował się starszymi więźniami. Był prezesem Polskiej Rady Obozowej oraz Międzynarodowego Komitetu Więźniów.

Swoje dramatyczne przeżycia Władysław Gębik przelał na papier. Krótko po oswobodzeniu miał pojawić się w rodzinnym Szczyrzycu, gdzie najbliżsi żyli w przekonaniu o jego śmierci.

Z Olsztynem związał się na następne czterdzieści lat życia. Organizował szkolnictwo na terenie dawnych Prus Wschodnich, położył fundamenty pod życie literackie i kulturalne miasta, gromadził gros informacji dotyczących folkloru, a swoją wiedzą dzielił się na łamach książek i w artykułach.

W Olsztynie założył: Oddział Towarzystwa Teatrów i Muzyki Ludowej. W latach 1948–1950 był kierownikiem Inspektoratu Kulturalno-Oświatowego Spółdzielni Wydawniczej „Czytelnik” w Olsztynie. Był prezesem Zarządu Wojewódzkiego Towarzystwa Wiedzy Powszechnej. W latach 1950–1957 był kierownikiem olsztyńskiej delegatury Państwowego Instytutu Sztuki i zajmował się zbieraniem rodzimego folkloru.

Był współzałożycielem „Słowa na Warmii i Mazurach” – regionalnego dodatku do „Słowa Powszechnego” i przez wiele lat był kierownikiem literackim tego pisma. Był współzałożycielem „Posłańca Warmińskiego”

Brał udział w tworzeniu Klubu Literackiego (1953), przekształconego później w Klub Literatury Regionalnej przy Zarządzie Głównym Związku Literatów Polskich. Brał udział w tworzeniu Oddziału Związku Literatów Polskich w Olsztynie (1955), prezesem był w latach 1961–1971.

Zmarł 23 marca 1986 w Krakowie i został pochowany na cmentarzu w Szczyrzycu.

Biografia zawiera informacje pochodzące m.in. ze strony Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie