Represje UB wobec proboszcza. Więzienie za antykomunistyczną działalność

Małgorzta Sidor, prezes Stowarzyszenia Artystów fabs w Zbludzy bada w zasobach małopolskiego IPN skalę iwnigilacji i represji, jakim poddawani byli księża z parafii w Kamienicy. Probosz ks. Jan Lech (1904 – 1976) działał w antykomunistycznej konspiracji – w latach 50. ub. wieku został aresztowany za przynależność do Odwetu Górskiego.

Ks. Jan Lech, syn Wojciecha i Katarzyny Gierczyńskiej, ur. 8 stycznia 1904 roku w Brzezówce, (gm. Szczucin, pow. Dąbrowa Tarnowska), w rodzinie chłopskiej. Szkołę powszechną ukończył w 1917 roku, następnie uczył się w Gimnazjum nr 2 w Tarnowie. Klasę VII i VIII skończył w Gimnazjum nr 1 w Tarnowie, gdzie w 1925 roku zdał maturę (z odznaczeniem). 

Wstąpił do Seminarium Duchownego w Tarnowie. Święcenia kapłańskie otrzymał z rąk biskupa Leona Wałęgi 29 czerwca 1929 roku. Po wyświęceniu przez trzy lata pełnił posługę duszpasterską w Wierzchosławicach (do 5 marca 1932), następnie został przeniesiony na cztery miesiące (do 1 sierpnia 1932) na stanowisko administratora parafii Dębno; potem jako wikariusz pełnił posługę w kościele w Bochni (1 lipca 1932 - 24 listopada 1933). W wieku 29 lat został mianowany proboszczem w Krasnem-Lasocicach, gdzie przebywał przez 15 lat (24 listopada 1933 - 7 listopada 1949). Zbudował kościół, plebanię i budynki gospodarcze, założył tam również spółdzielnię rolniczą. 

7 listopada 1948 roku biskup Jan Stepa powołał ks. Jana Lecha na proboszcza parafii w Kamienicy, pow. limanowski. Funkcję tą sprawował do momentu aresztowania przez Urząd Bezpieczeństwa 30 kwietnia 1952 roku. W tym czasie zostali również aresztowani pozostali księża z parafii Kamienica: ks. wikary Eugeniusz Kubowicz oraz ks. wikary Julian Wójtowicz.

Piąty podejrzany usłyszał zarzuty Próba włamania do galerii w centrum Limanowej

Ks. Jan Lech został oskarżony o przynależność (od wiosny 1951) do nielegalnej organizacji Odwet Górski "mającej na celu zmianę na drodze w formie przemocy ustroju Państwa Polskiego" (organizacja określana jest także jako "kontrewolucyjno szpiegowsko-dywersyjna") i osadzony w więzieniu na Montelupich w Krakowie. Był przesłuchiwany przez oficerów śledczych Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa w Krakowie (porucznik Jan Gil), również w obecności Wojskowej Prokuratury Rejonowej w Krakowie (kapitan Jerzy Niziński). 

Według dokumentów UB w Krakowie ks. Jan Lech został aresztowany 30 kwietnia 1952, śledztwo rozpoczęto 6 maja 1952, do odpowiedzialności karnej pociągnięto go 22 czerwca 1953, śledztwo zamknięto 22 czerwca 1953, akt oskarżenia sporządzono 23 czerwca 1953 roku. 30 września 1953 został skazany przez Wojskowy Sąd Rejonowy w Krakowie na 10 lat więzienia i pozbawienie praw publicznych i obywatelskich na 3 lata oraz całkowity przepadek mienia. Wyrok jest prawomocny od 29 października 1953 roku. 

19 listopada 1953 ks. Jan Lech został przetransportowany do więzienia w Wiśniczu i tam osadzony. W dniu 9 lutego 1956 Sąd Wojewódzki w Krakowie IV Wydział Karny obniżył wyrok do 6 lat i 8 miesięcy. 28 lutego 1956 więzień ks. Jan Lech został przetransportowany do więzienia we Wronkach. Prokurator Wojskowy w Poznaniu na postawie amnestii z dnia 27 kwietnia 1956 roku postanowił złagodzić karę pozbawienia wolności do 3 lat i 4 miesięcy, a utratę praw publicznych i obywatelskich do 1 roku i 6 miesięcy. Ks. Lech opuścił wiezienie we Wronkach 3 maja 1956 roku. Od momentu przybycia do Kamienicy (listopad 1949) ks. Jan Lech był inwigilowany przez Urząd Bezpieczeństwa Publicznego w Limanowej. - Podejmuje z nim rozmowy i prowadzi pozorowaną współpracę. Jako ksiądz katolicki nie ma żadnych złudzeń co do zagrożenia, jakie niesie Polsce komunizm, i metod działania używanych przez komunistów. Od wiosny 1951 roku działa aktywnie w Odwecie Górskim, jest współtwórcą "Protokołu przesłuchania świadków na okoliczność masowej zbrodni morderstwa oficerów Wojsk Polskich w Katyniu", jak też "O i B gminy zbiorowej Kamienica powiat Limanowa" i innych – pisze Małgorzata Sidor ze Stowarzyszenia Artystów fabs. 

W archiwach IPN Kraków Odział w Wieliczce znajdują się stenogramy przesłuchań, własnoręczne zeznania, protokół rozprawy, wyrok, donosy na księdza, listy z odwołaniami od wymierzonej przez komunistyczne władze kary, napisane przez ks. Jana Lecha, jego matkę Katarzynę Lech, jego brata ks. Józefa Lecha oraz parafian z Krasnego-Lasocic, jak i wiele innych dokumentów świadczących o represjach jakim podlegał.

Archiwalne dokumenty z zasobów Instytutu Pamięci Narodowej, opisujące działalność grupy Odwet Górski, można przeczytać TUTAJ.