17°   dziś 23°   jutro
Piątek, 29 marca Wiktoryn, Wiktoryna, Helmut, Eustachy, Zenon

Opowiedział o wkładzie Polaków w rozwój

Opublikowano 16.05.2022 00:01:00 pan
4 3240

Męcina. W bibliotece publicznej w Męcinie mieszkańcy miejscowości i nie tylko zgromadzili się na wykładzie prof. dra hab. Inż. Józefa Gawlika pt.: ,,Wkład polskich twórców do rozwoju nauki, techniki, technologii i aktywności społecznej”.

W spotkaniu wziął udział także wójt gminy Limanowa, Jan Skrzekut, Adam Ryś – radny gminy Limanowa, ambasador Stanisław Smoleń, Stanisław Rząsa, emerytowany nauczyciel i wieloletni dyrektor szkoły w Dobrej oraz mieszkańcy. Wydarzenie rozpoczął dyrektor biblioteki, Jacenty Musiał, który przedstawił prelegenta.

Profesor szczegółowo omówił rolę polskich naukowców w dziedzinie szeroko rozumianej nauki i technologii i ich wkład w tworzenie światowego dziedzictwa.

- O rozwoju cywilizacyjnym w znacznej mierze decyduje nauka i technika. Wiedza o dokonaniach i osiągnięciach polskich inżynierów i wynalazców działających w kraju, czy na obczyźnie w różnych okresach dziejowych nie jest powszechna. Historia techniki również jest w niewielkim stopniu (albo wcale) reprezentowana w programach uczelni technicznych. Jest oczywiste, że to krótkie opracowanie nie zapełni tej luki, ale być może zwróci uwagę, że jest to także interesujący temat – podkreślił we wstępie wykładowca. - Już wcześniejsi mieszkańcy naszych obecnych ziem, żyjąc nieco na uboczu starożytnej cywilizacji morskiej wykazywali się pomysłowością i przedsiębiorczością – dodał.

Zobacz również:

W drugiej części wykładu profesor swoją uwagę skupił na limanowianach, którzy zapisali się złotymi zgłoskami w historii nauki.

STANISŁAW MAŁACHOWSKI ( 1736-1809) – referendarz wielki koronny, słynny Marszałek Sejmu Czteroletniego, jeden z twórców Konstytucji 3-go Maja. Jako właściciel dóbr ziemskich w Dobrej k. Limanowej, realizując głoszone przez siebie postępowe reformy społeczno-gospodarcze, rozdał pomiędzy swych poddanych 255 morgów ziemi, zniósł pańszczyznę, wprowadzając w zamian oczynszowanie oraz wybudował i uposażył szkołę ludową.

FRANCISZEK ARMIŃSKI (1789-1848) – urodzony w Tymbarku, znakomity astronom,. Profesor Uniwersytetu Warszawskiego i pierwszy dyrektor Obserwatorium Astronomicznego w Warszawie, które zaopatrzył w najnowocześniejsze wówczas instrumenty obserwacyjne.  Zmarł  1848 w Warszawie

JAN KANTY ANDRUSIKIEWICZ (1815-1850) – nauczyciel ludowy i organista, organizator i przywódca powstania chochołowskiego – bohaterskiego zrywu górali z Chochołowa na Podhalu w 1846 r. Urodził się w Słopnicach. Był organistą kolejno w Staniątkach, Rychwałdzie i Chochołowie. Po upadku powstania chochołowskiego skazany został na ciężkie więzienie i osadzony w twierdzy Spielberg. Uwolniony dzięki powszechnej amnestii po dwóch latach, zamieszkał w Kamienicy. Tam tez zmarł na tyfus i został pochowany na miejscowym cmentarzu. W miejscu, gdzie wg tradycji miał być pochowany, Towarzystwo Miłośników Ziemi Limanowskiej postawiło symboliczny głaz.

LUDWIK KUBALA ( 1838-1918) – wybitny historyk, znawca dziejów XVII w. Urodził się w Kamienicy, dzieciństwo zaś i młodość spędził w Łukowicy. Zmarł we Lwowie, gdzie spędził prawie całe swe twórcze życie. Autor niezwykle dawniej poczytnych „Szkiców historycznych”, na których m.in. oparł swą „Trylogię” Henryk Sienkiewicz. Znane i cenione są również inne jego monografie historyczne – m.in. Jerzy Ossoliński, Stanisław Orzechowski i jego wpływ na rozwój i upadek Reformacji w Polsce.

JERZY ŻUŁAWSKI (1874-1915) – powieściopisarz, poeta, dramaturg i filozof, autor słynnej powieści fantastycznej „Na srebrnym globie”, „Zwycięzca” i „Stara Ziemia”. Wydał również kilka zbiorków poezji oraz szereg dramatów : „Eros i Psyche”, „Wianek Mirtowy”, „Koniec Mesjasza”, „Ijola”, „Dyktator” i inne. Współredaktor krakowskiej „Krytyki”. Taternik, jeden z założycieli Tatrzańskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego. Całe swe dzieciństwo spędził w rodzinnym dworku Słomiana w Młynnem k. Limanowej.

TYTUS CZYŻEWSKI (1880-1945) ur. w Berdychowie koło Przyszowej – znakomity malarz, poeta, teoretyk sztuki, jeden z twórców formizmu. Jest autorem licznych portretów, madonn i kompozycji o tematyce ludowej. Jako poeta był uczestnikiem pierwszych wystąpień polskich futurystów. Autor zbiorów poetyckich „Zielone oko”, „Elektryczne wizje”, „Noc-Dzień”. Jego późniejsze utwory są stylizowane na ludowy prymityw (Pastorałki).

WŁADYSŁAW ORKAN (1875-1930) – ur. w Porębie Wielkiej i tam spędził prawie całe swe twórcze życie; właściwe nazwisko: Franciszek Smreczyński – znany pisarz i poeta, piewca uroku pejzażu gorczańskiego i zarazem wyraziciel nędzy wsi góralskiej. Autor powszechnie znanych powieści „Komornicy”, „Drzewiej”, „W roztokach”. Szczególną poczytnością cieszą się nowele Orkana, a wśród nich „Nad urwiskiem”, „Miłość pasterska”, „Juzyna”. Wydał również cztery tomy poezji. Grób jego znajduje się na Cmentarzu Zasłużonych w Zakopanem. W Porębie Wielkiej w jego domu jest urządzone jest niewielkie muzeum pamiątek po pisarzu.

KAZIMIERZ ANTONI WERYŃSKI (ur. 21.02.1894 w Limanowej , zm. 7.11.1965 w Mielcu) – żołnierz Legionów Polskich, pułkownik artylerii Wojska Polskiego;  w czasie II wojny światowej , jako dowódca 20 pułku artylerii lekkiej uczestniczył w walkach pod Mławą  oraz w obronie Modlina i Warszawy.

JÓZEF WĄSOWICZ (ur. 19.03.1900r. w Limanowej  - zm. 27.03.1964 r. we Wrocławiu – geograf, kartograf,   profesor Uniwersytetu Wrocławskiego, członek Polskiej Akademii Umiejętności, współorganizator Instytutu Kartografii im. Eugeniusza Romera we Wrocławiu.

BARBARA SZPYT, z d. Czeczótka (ur. 10.10. 1929 r. w Limanowej, zm. 31.10.2014 r. w Krakowie) – polska siatkarka, medalista mistrzostw świata, mistrzostw Europy i mistrzostw Polski.

Ks. płk JÓZEF JONIEC (1900-1956) – urodzony w Sowlinach. Żołnierz Legionów Józefa Piłsudskiego, uczestnik wojny 1919-1920. Wyświęcony na kapłana w 1925 r., wikariusz w Czarnym Dunajcu, proboszcz w Balinie. W czasie II wojny światowej naczelny kapelan /proboszcz/ Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich
i III Dywizji Karpackiej; aktywny uczestnik walk pod Tobrukiem i Monte Casino oraz kampanii włoskiej III Dywizji Karpackiej. Organizator polskich cmentarzy wojennych na ziemi włoskiej. Po wojnie proboszcz i dziekan oświęcimski. Jego imię nosi Szkoła Podstawowa Nr 3 w Limanowej.

JÓZEF MAREK (ur. 17.03.1900 r. w Budzowie – zm. 3.06. 1958r. W Tymbarku) - spółdzielca i sadownik, jeden z założyciel i prezes Podhalańskiej Spółdzielni Owocarskiej w Tymbarku, wykładowca Szkoły Rolniczej w Łososinie Górnej, inicjator zakładania na Limanowszczyźnie sadów sadzonych w szerokich rzędach, co umożliwiało równoczesną uprawę roli. W czasie okupacji hitlerowskiej organizował pomoc żywnościową dla oddziałów partyzanckich i najbiedniejszej ludności wiejskiej. Człowiek wielkiego serca i dobroci, inicjator wielu czynów społecznych. Poseł na Sejm PRL w latach 1957-1958. Jemu poświęcona jest książka Stanisława Mleczki, nosząca tytuł „Góry zakwitną sadami”.

BRONISŁAW SMOLEŃ (ur. 15.01.1928 - zm. – 4.03.1992 r. w Męcinie); fan zespołu Krynickiego Towarzystwa Hokejowego (KTH) Krynica, otrzymał od zawodników ówczesnego mistrza Polski propozycję wykonania kilku kijów hokejowych, które były towarem deficytowym – to był początek rodzinnej firmy produkującej kije hokejowe. Kijami z Męciny grała reprezentacja Polski, która m.in. w 1976 r., w czasie mistrzostw świata w Katowicach pokonała 6:4 zespół ZSRR, uważany wtedy za jeden z najlepszych na świecie. Produkowane przez B. Smolenia kije osiągnęły najwyższe standardy światowe. Kijami firmy SMOLEŃ w swojej karierze hokejowej grali miedzy innymi: Csorich, Lewacki, Zieliński, Pociecha, Kurek, Ziętara, Jasierski, Kokoszka, Obłój, Piecko, Gruth, Stopczyk, Jobczyk, Zabawa, Czerkawski, Tkacz, Kosyl, Kukla, Wieloch, Puzio, Klisiak , a także światowa czołówka, m. in.: Grant, Bill, Dick Warvick z Kanady, mistrzowie świata Charłamow, Pietrow, Jakuszew z byłego ZSRR.

To tylko wybrane przykłady z szerokiego grona zasłużonych limanowian. Ciekawostką na koniec wykładu była prezentacja dorobku naukowego profesora.

- Na zakończenie tego skrótowego przeglądu wkładu polskich twórców – inżynierów w rozwój techniki i technologii w kraju i na świecie warto, jak sądzę, przypomnieć słowa Jana Zamojskiego, który w akcie fundacyjnym Akademii Zamojskiej w 1600 roku stwierdził, że: takie będą Rzeczypospolite, jakie ich młodzieży chowanie… Wydaje się, że i obecnie aktualny jest ten przekaz, bowiem dobrze wykształcona osoba to: wizjoner – twórca – organizator. Kultura europejska ma swoje korzenie w kulturze grecko-rzymskiej. Kształcąc kolejne pokolenia warto też pamiętać o sentencji łacińskiej: non scholae, sed vitae discimus – uczymy się nie dla szkoły, lecz dla życia - podsumował swój wykład prelegent.


Prof. dr hab. inż. Józef Gawlik - urodził się w 1948 r. w Męcinie. Ceniony ekspert i specjalista z zakresu budowy i eksploatacji maszyn oraz inżynierii produkcji. Studiował na Wydziale Mechanicznym Politechniki Krakowskiej. Z PK związał swoją pracę zawodową i naukową. Stopień doktora otrzymał w 1977 r., a habilitację uzyskał w 1989 r. Tytuł profesora nauk technicznych został mu nadany w 1998 r. Pełnił wiele ważnych funkcji na Politechnice Krakowskiej. Był m.in. dyrektorem Instytutu Technologii Maszyn i Automatyzacji Produkcji na WM PK. W latach 1999-2005 prorektor uczelni, a w kadencji 2005-2008 – rektor Politechniki Krakowskiej. Jest autorem lub współautorem 13 patentów, kierownikiem 14 prac wdrożeniowych i 5 projektów celowych. Prof. Józef Gawlik jest doktorem honoris causa Politechniki Koszalińskiej, Chmielnickiego Uniwersytetu Narodowego na Ukrainie, Politechniki Lubelskiej oraz profesorem honorowym Uniwersytetu w Miszkolcu na Węgrzech.

Komentarze (4)

konto usunięte
2022-05-16 08:33:18
0 0
,,Nie zapomnij skąd tu taj przybyłeś nie zapomni gdzie się urodziłeś.." Polacy są wielcy tylko tego nie widzą wkład mieli przy powstawaniu USA ,a dziś za wszelką cenę zaniża się ich wartość. Boją się was bo potraficie wiele i nie raz sami siebie potraficie zaskoczyć. Tylko obudźcie się przestańcie sobie dawać zakładać okulary wyparzające świat.
Odpowiedz
ekologia
2022-05-16 09:44:21
0 0
„Ludzie może i nie są źli…”.....H. Krall, " Sześć odcieni bieli i inne historie "
Odpowiedz
scigany01
2022-05-16 09:56:40
0 1
Dlaczego o takich imprezach zawsze można się dowiedzieć na Limanowa in dopiero po?
W Dobrej kilka razy spotkałem się z taką pogłoską,że te 255 morgów ten niezwykle płodny dobrodziej rozdawał swoim nieślubnym dzieciom.
Odpowiedz
jerykrol
2022-05-16 11:33:14
0 1
ZWYKŁE BLABLANIE I SRANIE W BANIE I LE TO POKACY NA WYMYŚLALI ; TYLKO GDZIE TO WIDAĆ.
Odpowiedz
Zgłoszenie komentarza
Komentarz który zgłaszasz:
"Opowiedział o wkładzie Polaków w rozwój"
Komentarz który zgłaszasz:
Adres
Pole nie możę być puste
Powód zgłoszenia
Pole nie możę być puste
Anuluj
Dodaj odpowiedź do komentarza:
Anuluj

Może Cię zaciekawić

Sport

Pozostałe

Twój news: przyślij do nas zdjęcia lub film na kontakt@limanowa.in