8 mld dodatkowych funduszy jeszcze w tym roku - "Samorządowy Polski Ład"

Dodatkowe 8 mld zł w IV kwartale na 2022 r. w wyniku projektu ustawy, uelastycznienie budżetów, gwarancja dochodów z tytułu PIT i CIT, subwencja ogólna na poziomie ok. 146 mld zł - to niektóre z propozycji Polskiego Ładu dla samorządów, które przedstawił w środę premier Mateusz Morawiecki.

Propozycje zostały przedstawione w Kamieńcu Ząbkowickim, gdzie szef rządu wziął także wziął udział w konferencji na temat nowego systemu finansowania samorządów i podsumowującej pierwszy etap naboru wniosków do Rządowego Funduszu Polski Ład.

W rozwiązaniach przejściowych znalazło się dalsze uelastycznienie budżetów jednostek samorządu terytorialnego przez dostosowanie reguł fiskalnych w związku z potrzebą wspierania ich w czasie pandemii, podniesienie limitu spłaty długu jednostek samorządu terytorialnego, dodatkowe zasilenie jednostek samorządu terytorialnego w środki subwencyjne w wysokości 8 mld zł.

Premier Mateusz Morawiecki zapowiedział, że rząd przygotuje w ciągu dwóch tygodni projekt ustawy, w którym przekaże w IV kwartale 8 mld zł na poczet wydatków przyszłorocznych w celu stabilizacji wydatków i dochodów samorządów.

Jubileuszowy festiwal folklorystyczny. Zobacz archiwalne zdjęcia! Mirosław Chrapusta wrócił do urzędu

"Algorytm będzie sprawiedliwy. Będzie dzielił (środki) dla wszystkich samorządów" - mówił szef rządu podczas konferencji prasowej.

Premier zapewnił, że mechanizm uwzględni pewnego rodzaju różnicę dochodów pomiędzy najbardziej bogatymi gminami, miastami, powiatami, a tymi najmniej zamożnymi.

Po spotkaniu z samorządowcami szef rządu zapewniał, że dochody bieżące samorządów będą wyższe w przyszłym roku niż te, zaplanowane przez samorządy 5 maja bieżącego roku o 4,3 proc.

Według kancelarii premiera po wprowadzeniu Polskiego Ładu oraz rozwiązań stabilizujących i wzmacniających finanse samorządów w 2022 r. samorządy osiągną dochody z tytułu PIT, CIT i subwencji ogólnej na poziomie ok. 146 mld zł. Dochody mają być wyższe o 4,3 proc. od dochodów prognozowanych przez same jednostki samorządu terytorialnego. Według KPRM wzrost dochodów jednostek samorządu terytorialnego ma wynieść 9,6 proc.

"Dzisiaj dla Polski lokalnej proponujemy absolutnie bezprecedensowe programy inwestycyjne i Samorządowy Polski Ład. Dochody, które są wyższe niż samorządowcy sami zaplanowaliście" - mówił Mateusz Morawiecki.

Ponadto wśród docelowych rozwiązań stabilizujących znalazły się: gwarancja dochodów dla samorządów, czyli gwarantowany poziom dochodów jednostek samorządu terytorialnego z tytułu PIT i CIT co najmniej na poziomie roku poprzedniego, wprowadzenie reguły stabilizacyjnej, zgodnie z którą dochody samorządów mają być mniej podatne na wahania cyklu koniunkturalnego oraz uproszczenie systemu tzw. janosikowego i oparcie go na aktualnych dochodach roku bieżącego z CIT oraz PIT.

Wśród rozwiązań proinwestycyjnych Polskiego Ładu dla samorządów znalazło się: wprowadzenie nowej części subwencji ogólnej - części rozwojowej, która obejmuje stałe wsparcie jednostek samorządu terytorialnego w obszarze inwestycyjnym oraz subwencję ustalaną na podstawie zobiektywizowanego algorytmu uwzględniającego poziom wydatków jednostek samorządu terytorialnego oraz liczbę mieszkańców, a także Rządowy Fundusz Polski Łady: Program Inwestycji Strategicznych obejmujący zwiększenie skali inwestycji publicznych poprzez bezzwrotne dofinansowanie, promesy inwestycyjne udzielane przez Bank Gospodarstwa Krajowego, a wysokość wsparcia inwestycji z programu wyniesie od 80 do 95 proc. wartości zadania.

Prezentując założenia Samorządowego Polskiego Ładu, premier wskazał, że jednym z jego filarów jest subwencja inwestycyjna, która co roku będzie przekazywana samorządom.

Jak mówił, wygospodarowanie tej kwoty było możliwe dzięki stabilizacji finansów publicznych. "Najlepszy dowód - po lipcu mamy ponad 30 miliardów złotych nadwyżki. Ona oczywiście do końca roku będzie mniejsza, pewnie przekształci się w deficyt, ale duży niższy deficyt niż ten planowany w ustawie budżetowej. To bardzo dobra wiadomość" - powiedział premier.

Podkreślił, że do uzdrowienia systemu finansów publicznych doprowadziła m.in. walka z przestępstwami podatkowymi. "Dzięki temu dzisiaj możemy samorządowcom zaproponować Samorządowy Polski Ład" - wskazał.

"Przypomnijmy sobie, jaka była propozycja dla Polski lokalnej naszych poprzedników (...) Zwijane posterunki policji, zwinąć przemysł, zwinąć dworce, zwinąć asfalt, zgasić światło, można powiedzieć. A dla tych, którzy mieszkali w miejscowościach takich jak Kamieniec Ząbkowicki (...) - +wyjedź do wielkiego miasta i pracuj za 5 złotych+. Takie były stawki godzinowe za naszych poprzedników" - mówił Morawiecki.

Szef rządu wskazywał też na nadwyżkę budżetową po 2020 r., która w samorządach wyniosła 5,7 mld zł. Zgodnie z danymi KPRM nadwyżka po pierwszym półroczu 2021 r. wzrosła do 22 mld zł. Podkreślał także rolę mechanizmu stabilizacyjnego.

"Zaprezentowaliśmy mechanizm stabilizacji, można go nazwać 1/12, czyli dochody podzielone w sposób taki, aby w przewidywalny sposób wpadały do kasy budżetu gminy, budżetu powiatu, czy miasta" - wyjaśniał.

Zdaniem szefa rządu to odpowiedź na apele samorządowców.

"To jest jednocześnie coś, co było oczekiwane i wprowadzane, (czyli) odpowiednie mechanizmy w regułach fiskalnych, odpowiednie mechanizmy zaliczania inwestycji z udziałem środków unijnych tak, żeby ta reguła pozwoliła na dynamiczny wzrost wydatków zarówno bieżących, ale w szczególności dynamiczny wzrost wydatków inwestycyjnych" - podkreślił Morawiecki.

Polski Ład to firmowany przez partie tworzące Zjednoczoną Prawicę nowy program społeczno-gospodarczy na okres po pandemii. Jego fundamenty to 7 proc. PKB na zdrowie; obniżka podatków dla 18 mln Polaków (w tym kwota wolna od podatku do 30 tys. zł i podniesienie progu podatkowego z 85,5 tys. zł do 120 tys. zł), inwestycje, które wygenerują 500 tys. nowych miejsc pracy, mieszkania bez wkładu własnego i dom do 70 m kw. bez formalności, a także emerytura bez podatku do 2500 zł.