Zadłużenie samorządu spadnie - pod warunkiem wypracowania nadwyżki i zastosowania tzw. rolowania długu

Regionalna Izba Obrachunkowa pozytywnie – choć z zastrzeżeniami – zaopiniowała projekty przyszłorocznego budżetu oraz wieloletniej prognozy finansowej gminy Jodłownik. Z projektów wynika, że zadłużenie samorządu spadnie pod warunkiem wypracowania nadwyżki i zastosowania tzw. rolowania długu, czyli zaciągnięcia nowego kredytu na spłatę poprzednich. Gmina musi też odkupić sprzedane „nie na zawsze” nieruchomości. Przedłużenie terminu w parabankach będzie kosztowało gminę w sumie 3 mln zł.

Skład orzekający krakowskiej RIO zwrócił uwagę, iż łączna kwota planowanych w 2019 roku wydatków bieżących (33 381 539,68 zł) jest niższa zarówna od wykonania wydatków w 2017 roku (tj. o 430 342,08 zł mniej), jak również od planu tej grupy wydatków w 2018 roku (według stanu na połowę listopada). - Może to rodzić wątpliwości w zakresie zabezpieczenia pełnych potrzeb wydatkowych gminy Jodłownik w 2019 roku i możliwości wypracowania na koniec 2019 roku nadwyżki operacyjnej (rozumianej jako różnica pomiędzy wykonanymi dochodami bieżącymi i wydatkami bieżącymi), która umożliwi terminową spłatę długu gminy Jodłownik w wysokości przypadającej w 2019 roku - zauważa Regionalna Izba Obrachunkowa.

Zadłużenie ma spaść o 4,5 mln zł – potrzebna nadwyżka i... „rolowanie długu”

Zgodnie z projektem budżetu gminy Jodłownik, na koniec przyszłego roku dług samorządu ma spaść do kwoty 24 mln 618 tys. zł. Koszty jego obsługi, w tym odsetki, w ciągu całego 2019 roku pochłoną 700 tys. zł (koszty obsługi zadłużenia w latach 2019 – 2030 to w symie 4 mln 419 tys. zł).

W 2019 roku zadłużenie samorządu ma spaść o 4 mln 499 tys. zł. Z tej kwoty 3 mln 297 tys. zł stanowią raty kredytów i pożyczek, natomiast pozostałe 1 mln 201 tys. zł to odkup nieruchomości, planowany w wydatkach majątkowych. Gmina ma odzyskać nieruchomości w Górze Św. Jana, sprzedane za 255 tys. zł oraz w Krasnem-Lasocicach za kwotę 945 tys. zł.

Jak stwierdza RIO w Krakowie, możliwość spłaty zobowiązań w planowanym zakresie jest uzależniona m.in. od wypracowania nadwyżki budżetowej w wysokości 2 mln 752 tys. zł. Co ciekawe, RIO zauważyła, że w wieloletniej prognozie finansowej błędnie wskazano, iż planowany w przyszłym roku kolejny kredyt samorządu ma być zaciągnięty na rozbudowę przedszkoli, podczas gdy „z postanowień i konstrukcji” uchwały budżetowej na 2019 rok jasno wynika, że nowe zobowiązanie w wysokości 1 mln 547 tys. zł ma zostać zaciągnięte na spłatę istniejącego już zadłużenia – czyli na tzw. rolowanie długu.

Za odroczenie odkupu gruntów sprzedanych „nie na zawsze” gmina zapłaci ponad 3 mln zł

Już w 2017 roku gmina Jodłownik nie była w stanie odkupić w pierwotnym terminie nieruchomości w Górze Św. Jana oraz w Szczyrzycu. Po podpisaniu aneksu, parabanki umożliwiły odkup nieruchomości po 2018 roku w czterech turach. W konsekwencji, gmina jest zobowiązana do okupienia działek w Górze Św. Jana w latach 2019 – 2022, a nieruchomości w Szczyrzycu w latach 2023 – 2026. Do tego czasu samorząd musi płacić dwóm firmom (M.W. Trade oraz Magellan) czynsz dzierżawny, którego łączna wysokość w latach 2019 – 2027 wynosi ponad 3 mln zł. Suma długu, wynikająca z praktykowanej w ostatnich latach przez władze samorządu tzw. sprzedaży zwrotnej, opiewa na 8 mln 879 tys. zł. 

„Optymistyczne założenia”, które mogą ulec zmianie

RIO zauważa także, że indywidualne wskaźniki zadłużenia – choć mieszczą się w ustawowych normach – zostały obliczone w oparciu o prognozowane, optymistyczne wielkości dochodów i wydatków bieżących, które w rzeczywistości mogą ulec zmianie.

Wątpliwości składu orzekającego Regionalnej Izby Obrachunkowej budzi także realność ograniczenia przez gminę poziomu wydatków bieżących w najbliższych pięciu latach.

- Zarówno z uzasadnienia do projektu uchwały budżetowej na 2019 rok jak również z objaśnień wartości przyjętych w pojekcie uchwały w sprawie wieloletniej prognozy finansowej na lata 2019 – 2030 nie wynika, jakie konkretne i wymierne działania podejmie Wójt i Rada Gminy Jodłownik w celu ograniczenia planowanych w następnych latach wydatków bieżących do wymaganego poziomu - pisze RIO. - Uwzględniając realia funkcjonowania samorządów gminnych, ewentualne ograniczenia wydatków bieżących można uzyskać dzięki ograniczeniu zatrudnienia w jednostkach budżetowych gminy lub częściowej likwidacji tych jednostek. Z danych wykazanych w (…) projekcie uchwały w sprawie WPF na lata 2019 – 2030 wynika, że potencjalne ograniczenia i oszczędności nie będą dotyczyły wydatków bieżących na wynagrodzenia i pochodne od wynagrodzeń. Zaniechanie podjęcia działań oszczędnościowych spowoduje, że rosnące koszty funkcjonowania jednostek budżetowych (w tym jednostek systemu oświaty) – wymuszą konieczność zaciągania nowych, nieplanowanych aktualnie zobowiązań dłużnych.

Czy gmina znajdzie pieniądze na inwestycje?

Analizując projekt WPF, Regionalna Izba Obrachunkowa zwraca także uwagę na fakt, że w kwotach wydatków majątkowych, a więc tych które samorządy przeznaczają na inwestycje, mieszczą się kwoty wydatków zmniejszających dług. Chodzi o wspomniany wcześniej odkup nieruchomości – w Górze Świętego Jana za kwotę łącznie 3 mln zł, w Szczyrzycu za blisko 5 mln zł oraz w Krasnem-Lasocicach za 945 tys. zł. W konsekwencji, np. w 2025 roku na nowe wydatki inwestycyjne gmina zaplanowała kwotę... 164 tys. zł.

Z pełną treścią opinii RIO w Krakowie na temat projektu budżetu na 2019 rok i wieloletniej prognozy finansowej gminy Jodłownik na lata 2019 – 2030 można zapoznać się tutaj.