Zabytek w nowym świetle: projekt o cmentarzu żydowskim
Mszana Dolna. Już jutro (20 października) o godz. 17:00 w Miejskiej Bibliotece w Mszanie Dolnej odbędzie się podsumowanie drugiej edycji projektu "Opowieść o cmentarzu żydowskim w Mszanie Dolnej". Projekt ten skoncentrował się wokół istotnego zabytku, będącego jednym z nielicznych materialnych śladów żydowskiej obecności w Mszanie Dolnej.
W ramach inicjatywy wielu wolontariuszy wzięło aktywny udział w dbaniu o teren cmentarza, poznając jednocześnie historię oraz symbolikę miejscowych nagrobków. Dodatkowo na terenie nekropolii zorganizowane zostały warsztaty fotograficzne pod okiem Agnieszki Traczewskiej. Efekty tych warsztatów zostaną zaprezentowane podczas piątkowego wernisażu.
Innym ważnym elementem spotkania będzie prezentacja poszerzonej monografii poświęconej cmentarzowi żydowskiemu. Publikacja, autorstwa Urszuli Antosz-Rekuckiej i Jolanty Kruszniewskiej, została uzupełniona o nowe rozdziały dotyczące wkładu żydowskiej społeczności w historię Mszany Dolnej oraz miejsc pochówku żydowskich ofiar Zagłady.
Uczestnicy warsztatów mają szczególną okazję do zapoznania się z efektami swojej pracy. Fundacja, wspierająca projekt, przygotowała dla nich specjalny folder upamiętniający warsztaty. Dodatkowo każdy z uczestników otrzyma bezpłatnie egzemplarz wspomnianej monografii oraz folder z warsztatów fotograficznych.
Zobacz również:Wszystkie źródła i materiały wskazują, że założenie żydowskiego cmentarza w Mszanie Dolnej miało miejsce w XVIII wieku. Taka chronologia wydaje się prawdopodobna, zważywszy, że osadnictwo żydowskie zaczęło się tu krótko przed tym okresem. Niestety, brak jest śladów nagrobków z tamtego czasu – zachowane macewy pochodzą z XIX i początku XX wieku. Wspomnienia lokalnych mieszkańców wskazują na wcześniejszą lokalizację nekropolii, bliżej obecnej ulicy Zakopiańskiej, jednak brak jest historycznego potwierdzenia tych informacji. Tradycyjnie, cmentarz zlokalizowano na obrzeżach miasta, na wzgórzu w okolicy osiedla Marki. Dzisiejszy obszar kirkutu wydaje się ograniczony, biorąc pod uwagę informacje zawarte w „Kronice Mszany Dolnej” autorstwa Olgi Illukiewicz, która zaznacza, że kirkut obejmował "obszerny teren" - obecnie jest to około 0,24 ha.
Historia tego miejsca nie była łaskawa. Podczas II wojny światowej doszło do rabunku wielu cennych macew. Wśród sprawców byli niemieccy okupanci, którzy wykorzystali część z nich m.in. do budowy schodów znanej willi "Tereska" w Rabce, co zostało udokumentowane w publikacji „Mroczne tajemnice willi Tereska”. Niestety, także mieszkańcy okolic przyczynili się do dewastacji miejsca. Po wojnie teren miał zostać "zalesiony" na podstawie decyzji lokalnych władz. Pozostawione macewy były stopniowo pokrywane przez roślinność, co udokumentowano na zdjęciach z archiwum Yad Vaszem z 1961 roku. Warto zauważyć, że niektórzy mieszkańcy używali solidniejszych macew do budowy domów.
Jednak w 1989 roku cmentarz uzyskał status zabytku, dzięki decyzji Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. Jego opis podkreślał m.in. zachowanie około 40 macew z połowy XIX wieku z charakterystycznymi reliefowymi dekoracjami oraz inskrypcjami. W 1991 roku teren kirkutu został ogrodzony dzięki wsparciu Lejba Gatterera, jednego z nielicznych ocalałych z grupowej egzekucji, pochodzącego z Dobrej. Obecnie cmentarz jest własnością Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Krakowie.
Zachowane macewy świadczą o historii miejsca, w tym także o tragicznych wydarzeniach podczas okupacji, kiedy to cmentarz stał się miejscem mordu i pochówku żydowskich ofiar.
(Fot.: Fundacja Sztetl Mszana Dolna)
Może Cię zaciekawić
Bolesław Żaba: “odchodzę z podniesioną głową”
Jak pan skomentuje swoją przegraną w wyborach? Mam prawie 68 lat, mogę spokojnie odejść na emeryturę. Jestem spełnionym samorządowcem, dział...
Czytaj więcejGmina zaciąga kredyt, spłata zakończy się za 13 lat
Gmina Niedźwiedź zamierza zaciągnąć kredyt długoterminowy na sfinansowanie planowanego deficytu budżetu oraz spłatę wcześniej zaciągniętyc...
Czytaj więcejMuzyczna podróż przez dwukulturową historię Limanowej
W Limanowskim Domu Kultury 23 maja o godzinie 18:30 odbędzie się koncert „Disturb the Silence”, który przybliży mieszkańcom i gościom miasta...
Czytaj więcejPlanowane przerwy - wyłączenia prądu w powiecie limanowskim
...
Czytaj więcejSport
Kolejny mecz w Ekstraklasie. Klęska Legii Warszawa.
19-letni wychowanek Harnasia Tymbark wszedł na murawę w 84 minucie, gdy rywale prowadzili już trzema golami. Zawodnik pochodzący z Tymbarku zadebi...
Czytaj więcejPłomień remisem zakończył drugoligowy sezon
ULKS LACHOWICE – UKS PŁOMIEŃ LIMANOWA 5:5 Marcin Wąsik - Bartosz Sułkowski 1:3 (7/11 8/11 12/10 6/11) Krzysztof Surma - Karol Su...
Czytaj więcejGorce wróciły do serii porażek, Jodłownik walczy o utrzymanie
GORCE KAMIENICA – LKS JODŁOWNIK 0:2 (0:2) 0:1 Górka 29, 0:2 K. Piechówka 33. GORCE: Puchal - Chlipała (46 Gagatek), M. Franczyk, ...
Czytaj więcejTrzech zawodników Limanovii w Kadrze Małopolski
Wyróżniony został Grzegorz Groń i Błażej Kochański, a także znajdujący się na liście rezerwowej Bartłomiej Kałużny. Powołani zawod...
Czytaj więcejPozostałe
Wernisaż wystawy o bohaterach w 80. rocznicę bitwy
Wydarzenie otworzyła dyrektor biblioteki, Joanna Michalik, a o tematyce wystawy opowiedzieli organizatorzy - Karol Wojtas i Damian Król. Ekspozycja...
Czytaj więcejO limanowskich bohaterach z Monte Cassino
Uroczyste otwarcie wystawy odbędzie się w najbliższy czwartek (25 kwietnia) o godzinie 17:00 w Miejskiej Galerii Sztuki. Wystawa została przygo...
Czytaj więcejWzruszający wykład o rodzinie Ulmów
Prelegentem był Krzysztof Biernat - historyk, absolwent Uniwersytetu Jagiellońskiego, nauczyciel i wolontariusz w Międzynarodowym Centrum Edukacji ...
Czytaj więcejHeroizm błogosławionej rodziny - wykład
Wydarzenie odbędzie się jutro (17 kwietnia) o godzinie 16:30 w budynku Gminnej Biblioteki Publicznej w Starej Wsi. Wykład Krzysztofa Biernat...
Czytaj więcej