Kiedy do nowotworu dołącza bezsenność...
Ponad połowa pacjentów onkologicznych cierpi na zaburzenia snu, które dodatkowo pogarszają jakość życia. To objaw, które nie wolno lekceważyć, bo ma wpływ na rozwój i przebieg choroby. Choremu w takiej sytuacji można i trzeba pomóc.
Problemy mogą się zacząć już w momencie diagnozy - pojawia się naturalny lęk związany z samym rozpoznaniem. W efekcie może być trudniej zasnąć albo pojawiają się dokuczliwe przerwy we śnie, zbyt wczesne budzenie się, koszmary senne.
- Z czasem dołączają się dodatkowe czynniki, które mogą wyzwalać bezsenność - dolegliwości fizyczne związane z samą chorobą lub objawami ubocznymi terapii takie jak ból, nudności, wymioty, biegunki czy częste oddawanie moczu. Dodatkowo – co warto zauważyć - osoby z rozpoznaniem choroby nowotworowej zwykle radykalnie zmieniają swój styl życia zawodowego i społecznego – przestają chodzić do pracy, nie spotkają się tak często ze znajomymi, zmniejsza się ich aktywność w ciągu dnia, często polegują, a konsekwencją tych zmian jest pogarszanie się jakości snu. To zwykle utrwala problemy z zasypianiem i dereguluje rytm dobowy – zwraca uwagę specjalista od zaburzeń snu prof. Michał Skalski z Katedry i Kliniki Psychiatrii WUM.
Na różnych etapach choroby onkologicznej mogą również pojawić się różne dodatkowe objawy choroby wpływające na przebieg snu, na przykład zaburzenia oddychania we śnie, ból i duszności, częsta potrzeba oddawania moczu, zespół niespokojnych nóg czy objawy neurologiczne takie jak neuropatia obwodowa.
Zobacz również:Ile raków, tyle problemów ze snem
Na największe problemy ze snem skarżą się chorzy na raka płuca, raka piersi i chorzy z nowotworami głowy i szyi – w tym przypadku problemy ze snem nasila leczenie (naświetlania). Naświetlanie głowy i szyi zaburza bowiem funkcje wydzielnicze podwzgórza i szyszynki, co prowadzi z kolei do zaburzeń okołodobowego rytmu snu i czuwania.
Część dolegliwości zakłócających sen jest specyficzna dla wybranych typów nowotworów, np. chore na nowotwory ginekologiczne i piersi za powód wybudzeń i złej jakości snu podają często czucie zimna lub gorąca i nocne poty.
U chorych z rakiem prostaty nasila się czucie parcia na mocz, potrzeba częstych wypróżnień i uczucie gorąca, które są przyczyną częstych wybudzeń się w nocy.
U pacjentów z białaczką zaburzenia snu i zmęczenie istotnie częściej występowały po chemioterapii niż po samej procedurze przeszczepienia szpiku.
Zaburzenia snu u pacjentów onkologicznych wiążą się z bólem, leczeniem przeciwbólowym i dolegliwościami z przewodu pokarmowego.
Do tych wszystkich tych dolegliwości, które często mają organiczną przyczynę, bardzo często dołączają zaburzenia lękowe związane z chorobą, które przejawiają się właśnie zaburzeniami snu – wczesnym budzeniem się lub bezsennością. To nocą ujawniają się odsuwane w ciągu dnia wszelkie lęki i obawy związane z chorobą i leczeniem, wyobrażeniami negatywnych scenariuszy, które mogą się zdarzyć w przyszłości - wyobrażenia bólu czy śmierci i umierania.
Charakterystycznym dla depresji zaburzeniem snu jest wczesne budzenie się, uniemożliwiające dalszy sen: osoba, która tego doświadcza, budzi się nad ranem (zazwyczaj przed godziną 5 rano) i mimo braku wystarczającej ilości snu nie jest w stanie ponownie zasnąć.
Niezależnie, czy z powodu bezsenności, czy z uwagi na wczesne wybudzanie, mała ilość snu nie zapewnia dobrego samopoczucia i może skutkować przewlekłym zmęczeniem, które dodatkowo osłabia chory organizm.
Te nawyki nasilają bezsenność
Wyniki badań naukowe wskazują, że większość pacjentów z bezsennością przewlekłą, niezależnie od jej przyczyny, zmienia tryb życia oraz zaczyna myśleć o śnie w taki sposób, że bezsenność się utrwala. Do najważniejszych czynników utrwalających bezsenność zaliczamy:
- wydłużenie czasu spędzanego w łóżku,
- próby wyrównywania niedoboru snu poprzez wcześniejsze kładzenie się spać lub pozostawanie dłużej w łóżku po bezsennej nocy,
- sen w ciągu dnia,
- rezygnacja z aktywności fizycznej,
- próby zaśnięcia na siłę i oczekiwanie na sen w łóżku, nawet wtedy, gdy sen nie przychodzi,
- wieczorne oczekiwanie z napięciem i lękiem na to jaka okaże się kolejna noc,
- nadmierne zajmowanie się jakością własnego snu,
- zbyt częste i długie przyjmowanie leków nasennych lub spożywanie alkoholu przed snem.
Prof. Skalski podkreśla: aby bezsenność ustąpiła, konieczne jest usunięcie czynników utrwalających.
Jak pomóc choremu z bezsennością
Zawsze warto o swoich problemach powiedzieć lekarzowi, bo obecnie mamy do dyspozycji wiele nowoczesnych środków farmakologicznych, za pomocą których zaburzenia snu można z powodzeniem leczyć i kontrolować. Chorzy poddani leczeniu, będą w stanie się odprężyć, skoncentrować na odpoczynku i regeneracji, co z pewności pomoże w walce z chorobą. Leczenie zaburzeń snu występujących podczas choroby nowotworowej najpewniej poprawi też współpracę pacjenta z personelem medycznym i sprawi, że będzie można skupić się na leczeniu choroby podstawowej.
Warto jednak pamiętać, że leczeniu farmakologicznemu zaburzeń snu zawsze powinno towarzyszyć leczenie niefarmakologiczne, czyli zmiany w trybie życia.
Wśród niefarmakologicznych metod leczenia bezsenności, szczególne znaczenie zajmują techniki behawioralne, do których należą: informacja o zasadach higieny snu, kontrola bodźców, ograniczenie snu, techniki relaksacyjne.
- Przestrzeganie higieny snu obejmuje powstrzymanie się od drzemek w ciągu dnia, udawanie się na spoczynek i wstawanie o stałej porze, abstynencję od kofeiny, alkoholu i nikotyny, unikanie wysiłku fizycznego i angażujących emocjonalnie działań tuż przed snem, zapewnienie ciszy i neutralnej temperatury w sypialni – wymienia prof. Skalski.
Istotne jest ograniczenie napojów zawierających kofeinę, ponieważ w subpopulacji osób wolno metabolizujących ten związek okres półtrwania kofeiny może być wydłużony ponad przeciętną wartość 4,8 godzin nawet do 11 godzin.
Technika kontroli bodźców polega na ustaleniu stałego rytmu snu i czuwania oraz – jeśli to tylko możliwe - przestrzeganiu reżimu ułatwiającego kojarzenie sypialni i łóżka wyłącznie ze snem. Oczywiście w chorobie onkologicznej nie zawsze te zasady są możliwe do zastosowania, ale jeśli tylko są warto ich przestrzegać.
Nawyki, które pomagają zdrowo spać, także podczas choroby
- pacjent powinien kłaść się do łóżka tylko wtedy, gdy jest śpiący;
- nie powinien czytać, jeść i oglądać telewizji w łóżku
- jeśli po położeniu się sen nie nadchodzi w ciągu najbliższych 10 min, trzeba wstać, wyjść do innego pomieszczenia i wrócić dopiero wtedy, gdy pojawi się senność
- budzik powinien być nastawiony zawsze na tę samą godzinę, niezależnie od tego, ile trwa sen nocny
- należy także powstrzymać się od drzemek w ciągu dnia, bo to prowadzi do zmniejszenia liczby wybudzeń następnej nocy
- warto zadbać o aktywność fizyczną w ciągu dnia, nawet jeśli ma to być tylko spacer.
Zaburzenia snu, a zwłaszcza bezsenność, są obok bólu i uczucia zmęczenia jednym z bardziej uciążliwych objawów, jakie dokuczają pacjentom z chorobami nowotworowymi, dlatego nie powinno się ich pomijać w leczeniu onkologicznym. Pamiętajmy, że zmęczenie jakie wywołuje bezsenność nie tylko obniża jakość życia i utrudnia codzienne funkcjonowanie i tak już osłabionego choroba organizmu, ale może prowadzić do zniechęcenia, a nawet rezygnacji i zaprzestania dalszego leczenia.
(Źródło: Monika Wysocka, zdrowie.pap.pl)
Może Cię zaciekawić
Były policjant podejrzany o molestowanie 10-latki pozostanie w areszcie
We wtorek (16 kwietnia) przed Sądem Okręgowym w Nowym Sączu rozpoznawano zażalenie obrońcy byłego funkcjonariusza limanowskiej policji na postan...
Czytaj więcejNowoczesna stołówka i kuchnia. Szpital zaprasza do bufetu
W kuchni szpitalnej zamontowano nowoczesne urządzenia gastronomiczne, w tym gazowe kotły warzelne o pojemności 300 litrów, elektryczne piece konwe...
Czytaj więcejZobacz nowy klip zespołu Góralsi (WIDEO)
Siedmioosobowy zespół tworzą młodzi i utalentowani muzycy z Limanowszczyzny. Góralsi występują nie tylko na przyjęciach weselnych na południu...
Czytaj więcejUmowa na przebudowę fragmentu drogi powiatowej
Umowę z wykonawcą, firmą ZBD Group Sp. z o.o. z Nowego Sącza, reprezentowaną przez prezesa Katarzynę Chełmecką-Lech, podpisali starosta Mieczy...
Czytaj więcejSport
Justyna Kowalczyk-Tekieli najlepsza w Arktyce
- Warunki iście arktyczne, odczuwalna minus 1000 wszystko jedno jakich stopni. Trasa ciężka, 1021 metrów deniwelacji pokonałam bezkrokiem, ...
Czytaj więcejWystąpił w piłkarskiej reprezentacji województwa podkarpackiego
- Po pierwszych zgrupowaniach w Kadrze Małopolski kilka lat temu, Hubert podjął bardzo odważną i niesamowicie ambitną decyzję o wyjeździe z ro...
Czytaj więcejGrała IV liga: środowa kolejka
IV LIGA MAŁOPOLSKA: Glinik Gorlice - Kalwarianka Kalwaria Zebrzydowska 3:0 Wisła II Kraków - Bocheński KS 2:2 Watra Białka Tatrza...
Czytaj więcejIV liga. Limanovia przegrała w Barcicach
BARCICZANKA BARCICE - LIMANOVIA LIMANOWA 3:0 (1:0) 1:0 gol dla Barciczanki w 32 minucie, 2:0 gol dla Barciczanki w 68 minucie,3:0 gol dla Barci...
Czytaj więcejPozostałe
Kardiolodzy: Choroby układu sercowo-naczyniowego są głównym zabójcą Polaków
Rozpoczęta w sobotę 87. Wiosenna Konferencja Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego (PTK) jest także XVI Konferencją Kardiologii Polskiej. Bierze ...
Czytaj więcejE-papierosy powiązano z wyższym ryzykiem niewydolności serca
Elektroniczne systemy dostarczania nikotyny (ENDS), najczęściej określane mianem e-papierosów, są urządzeniami służącymi do odparowania nikot...
Czytaj więcejSpecjalistki: sposób odżywiania może wpływać na funkcjonowanie mózgu
Ekspertki są autorkami książki „Psychodietetyka dla każdego, czyli o zdrowej relacji z jedzeniem”, omawiającej związki diety i mózgu, rolę...
Czytaj więcejEkspert: palenie tytoniu to choroba
O skutkach uzależnienia od tytoniu, a także o tym, dlaczego nowe formy inhalacji nikotyny nie są wcale "zdrowe" i jaka jest rola państwa w zwalcza...
Czytaj więcej
Komentarze (3)