Egzekucja w Środę Popielcową. 80. rocznica zbrodni

Stara Wieś. Lokalna społeczność chce upamiętnić tragiczne zdarzenia sprzed 80 lat w rocznicę egzekucji polskich zakładników w Starej Wsi.

80. rocznica tragicznych zdarzeń

Wydarzenie rozpocznie się o godzinie 17:15 przed pomnikiem ofiar w Starej Wsi. Na godzinę 17:30 zaplanowane jest nabożeństwo Drogi Krzyżowej w miejscowym kościele parafialnym, po której sprawowana będzie Msza święta.

Z kolei o godzinie 18:45 w Domu Kultury w Starej Wsi odbędzie się wykład Przemysława Bukowca „Ocalić od zapomnienia: 80. rocznica niemieckiej egzekucji na polskich zakładnikach w Starej Wsi.

Wydarzenie organizują parafia pw. św. Józefa Rzemieślnika oraz stowarzyszenie „Bliżej tradycji” w Starej Wsi.

Odeszli w ostatnich dniach… Urszula Nowogórska kandydatką do Parlamentu Europejskiego?

Egzekucja w Środę Popielcową - 23 lutego 1944 r. 

Historycy do dziś nie są w stanie jednoznacznie wskazać, co dokładnie było przyczyną egzekucji zakładników w Starej Wsi. Teorii branych pod uwagę jest kilka, a większość sugeruje odwet Niemców za działalność lokalnych partyzantów. Do egzelkucji doszło 23 lutego 1944 roku. Była to Środa Popielcowa, rozpoczynająca w Kościele katolickim okres postu. 

Historyk Przemysław Bukowiec przedstawia przebieg egzekucji na podstawie relacji, która została spisana m.in. przez Józefa Ćwika - syna Jakuba, świadka tamtych wydarzeń. 

Do mordu doszło pomiędzy 17:00 a 18:30, gdy do Starej Wsi przyjechali funkcjonariusze Gestapo. W samochodzie ciężarowym znajdowało się dwudziestu zakładników z więzień w Krakowie i Nowym Sączu. Egzekucja miała odbyć się na osiedlu Ćwikówka, jednak wspomniany już Jakub Ćwik, weteran armii Austro-Węgierskiej z I wojny światowej, który znał język niemiecki, zdołał przekonać Niemców, by oddalili się od domów ze względu na obecność dzieci. 

Po dłuższej dyskusji niemiecki dowódca nakazał poprowadzić zakładników wzdłuż drogi, na skraj przylegającego do niej pola. Niemcy z czterech stron zabezpieczyli miejsce kaźni, ustawiając po dwóch żołnierzy z bronią maszynową. Egzekucji dokonywał funkcjonariusz Gestapo ubrany na czarno - pisze o tragicznym zdarzeniu Przemysław Bukowiec. 

Wśród ofiar znaleźli się mieszkańcy kilku miejscowości na Sądecczyźnie, takich jak Chełmiec, Kłodne, Krynica-Zdrój, Nowe Rybie, Nowy Sącz, Pisarzowa, Piwniczna, Poręba Wielka, Rdziostów i Zabrzeż. 

Z grupy dwudziestu zakładników ocalał jeden – Józef (lub Jan) Małek z Chomranic, którego pocisk jedynie ranił, a ciała kolejnych mordowanych towarzyszy ukryły ten fakt przed Niemcami. Później dołączy on do oddziału partyzanckiego stacjonującego w rejonie góry Modyń. 

Ciała ofiar zostały pogrzebane przez miejscową społeczność w miejscu egzekucji. Tuż po wojnie przeprowadzono ekshumację, a szczątki przeniesiono na cmentarz parafialny w Limanowej. W miejscu, gdzie doszło do tragedii, harcerze usypali symboliczną mogiłę. Dwie dekady od tych wydarzeń wydarzeń, w 1964 r. staraniem Józefa Ćwika oraz Tadeusza Banacha, w miejscu egzekucji wybudowano pomnik ofiar niemieckiej zbrodni w Starej Wsi.