Czy to, co teraz przeżywamy, może skończyć się PTSD?
Pandemia może być przyczyną zespołu stresu pourazowego (PTSD) – ostrzega psycholog dr Dorota Minta. Oczywiście zależy to od wielu czynników, m.in. indywidualnych uwarunkowań osobowościowych. Specjalistka opowiada, jakie objawy mogą niepokoić i co można zrobić, by się uchronić przed dużymi problemami.
Jakie odległe w czasie następstwa może mieć dla naszej psychiki życie w ciągłym stresie jaki zafundowała nam pandemia?
Nawet jeżeli oceniamy, że dobrze sobie radzimy, że umiemy skoncentrować się na tym, aby poradzić sobie z sytuacją zagrożenia, jaką jest pandemia, musimy mieć na uwadze, że niektórzy z nas być może będzie musiało za to zapłacić. Jak mówią marketingowcy: nie ma darmowych lunchów. Na zarządzanie sobą i bliskimi w wyjątkowej sytuacji, na ciągłe przeformatowywanie codziennego życia, zaspokajanie potrzeby bezpieczeństwa, wydatkujemy mnóstwo energii psychicznej.
No, ale pozornie wszystko jest ok - daję sobie radę, jestem zorganizowana, umiem zadbać o wszystko, nawet szukam nowych wyzwań. Więc dlaczego na siłę doszukiwać się problemów, może po prostu dobrze sobie radzę?
Nie jest powiedziane, że wszyscy po zakończeniu pandemii będą mieli depresję czy inne problemy ze zdrowiem psychicznym. Musimy jednak wiedzieć, że nasza psychika ponosi w tym czasie ogromne koszty i taka wyjątkowa aktywność nie musi, ale może zostać przypłacona ciężkimi dla zdrowia skutkami.
Czego możemy się spodziewać?
Dla niektórych osób takim kosztem będzie nawet zespół stresu pourazowego, czyli coś, co przychodzi po kryzysie, kiedy już kiedy pozornie wszystko wróciło do normy. Oddychamy z ulgą, że jest po wszystkim i nagle, niespodziewanie, zaczynamy mieć objawy, które są charakterystyczne dla PTSD.
Ale zespół stresu pourazowego kojarzy się raczej z wojną lub wypadkiem...
Faktycznie tak jest, jednak ma on zastosowanie również w przypadku „zwykłych” ludzi, którzy - jak my teraz - muszą się zmierzyć z innymi obciążeniami. Trudno jest zresztą robić gradację obciążenia, klasyfikować je na cięższe i lżejsze. PTSD to pojęcie stworzone po wojnie w Wietnamie - stąd pewnie takie skojarzenia - natomiast późniejsze badania i obserwacje psychologów pokazują, że zespół stresu pourazowego towarzyszy nam w różnych sytuacjach, nie tylko związanych z zagrożeniami społecznymi, jak choćby teraz epidemia.
Co to jest PTSD - zespół stresu pourazowego
To zaburzenia - obniżonego nastroju, napięcia, lęku, uporczywych flashbaków czy natrętnych myśli, braku koncentracji, które są pokłosiem przeżytej traumy, czyli urazu - bardzo silnego stresu. Cechą charakterystyczną zespołu jest wystąpienie ich nie bezpośrednio po traumie, ale jakiś czas po niej (nawet po miesiącach).
Niestety, takie zjawisko dotyka również cywilów, którzy nie widzieli wojny. Może być efektem podlegania przez wiele lat traumatycznym przeżyciom, np. przemocy, której jesteśmy ofiarą, mogą to być sprawy związane z bezpieczeństwem osobistym. WHO jakiś czas temu opublikowała informacje, że po epidemii SARS 10-20 proc. społeczeństwa było dotkniętych zespołem stresu pourazowego. Co ciekawe, aż trzykrotnie częściej cierpiały z jego powodu kobiety.
Kobiety mają silne poczucie odpowiedzialności za rodzinę i swoich bliskich. Często są organizatorkami życia rodzinnego, pielęgnują chorych, starszych, dzieci. Biorą na siebie dużą odpowiedzialność i nie proszą o pomoc. Po prostu są zbyt obciążone.
Kiedy możemy podejrzewać, że dotyka nas PTSD?
Może on wystąpić albo tuż po zakończeniu kryzysu, np. miesiąc, dwa po tym jak wydaje nam się, że jest po wszystkim, ale także nawet po kilku latach. Powoli nasze życie wraca do normy i nagle zaczynamy zauważać, że zmienia się nasze zachowanie: zaczynamy odczuwać niepokój, obniżyła nam się motywacja do pracy, pojawiają się natrętne, niepokojące myśli, stajemy się drażliwi, pojawiają się stany obniżonego nastroju, czasem zachowania agresywne lub autoagresywne, zaburzenia o charakterze somatycznym np. gastryczne, związane z układem krążenia, zaburzenia snu, czasem koszmary senne. Warto dodać, że jest to całe spektrum zachowań, które występują zawsze w grupie - stąd nazwa „zespół stresu”. Konieczna jest w takiej sytuacji precyzyjna diagnoza i równoległe wdrożenie leczenia farmakologicznego i psychoterapii. Zespół stresu pourazowego jest bardzo poważnym zaburzeniem dlatego warto, należy i można mu zapobiegać.
W jaki sposób?
Warto zrobić naradę rodzinną, podzielić się obowiązkami i odpowiedzialnością, wspólnie dbać o odpoczynek, zapewnić sobie aktywność fizyczną, która pozwala rozładować napięcie, rozmawiać o swoich emocjach. A kiedy czujemy większy niepokój, gdy zaczynamy odczuwać bezradność – nie wstydźmy się poprosić o wsparcie psychologa.
Gdzie szukać pomocy?
Zacznijmy od rozmowy z przyjacielem albo partnerem, opowiedzmy co się z nami dzieje, powiedzmy, że czujemy wewnętrzny niepokój – taka rozmowa często przynosi ukojenie. Jeśli to nie pomaga, a do tego nasz rozmówca potwierdzi, że nasze zachowanie się zmieniło, skontaktujmy się z psychoterapeutą lub psychiatrą. W przypadku zespołu stresu pourazowego często konieczna jest pomoc obydwu specjalistów, bo należy wdrożyć zarówno farmakoterapię, jak i długotrwałą psychoterapię.
Czynniki ryzyka PTSD
- Płeć (częściej zaburzenie dotyczy kobiet niż mężczyzn)
- Predyspozycje genetyczne
- Epizody depresyjne w przeszłości
- Separacja z rodzicami lub deficyt opieki w dzieciństwie
- Zaburzenia zachowania w młodości
- Cechy osobowości obsesyjno-kompulsywnej (anankastycznej) lub astenicznej
- Niski poziom wykształcenia
Jest sporo możliwości. Można znaleźć strony internetowe towarzystw psychologicznych, które oferują pomoc online, na stronach ośrodków pomocy miejskiej można uzyskać informacje, do kogo się zwrócić po pomoc. Funkcjonują też infolinie telefoniczne, na których możemy uzyskać doraźną pomoc.
A czy zanim dojdzie do poważniejszego kryzysu, można mu jakoś zapobiec?
Oczywiście, że można, i to zarówno u siebie, jak u innych. Jednym ze sposobów jest zwrócenie się po pomoc - to umiejętność, która pozwala zapobiegać PTSD. Zanim więc doprowadzimy do kryzysu porozmawiajmy o naszych emocjach, rozdzielmy obowiązki. Kiedy proszę innych o wsparcie nie muszę wszystkiego robić sama, to odciąża, ale też daje poczucie, że nie muszę wszystkiego umieć zrobić sama. Bądźmy uważni, obserwujmy naszych bliskich, pytajmy ich o samopoczucie i proponujmy pomoc.
(Źródło: Monika Wysocka, zdrowie.pap.pl)
Źródła:
Rozmowa powstała na podstawie materiałów przygotowanych przez NFZ w ramach cyklu „Wsparcie psychologiczne w czasie pandemii”.
P. Gałecki, A. Szulc: Podręcznik "Psychiatria", Wydawnictwo Edra
Dorota Minta, psycholog i psychoterapeuta,
Pracuje z osobami doświadczającymi obniżonego nastroju i niezadowolenia z jakości własnego życia, zmagającymi się z niską samooceną, oraz z zaburzeniami odżywiania. Obecnie pomaga pacjentom w Ośrodku Psychoterapii „Psycholodzy Lwowska”. Prowadzi ponadto szkolenia i warsztaty pomagające doskonalić asertywność, komunikację interpersonalną i kreatywność. Jest autorką programów edukacyjnych. Współpracuje z przedsiębiorcami, organizacjami pozarządowymi, administracją publiczną i mediami, służąc ekspercką wiedzą i doświadczeniem terapeutycznym. Jako ekspert opiniuje i komentuje wyniki wielu raportów opisujących naszą rzeczywistość psychospołeczną. Ekspertka Think Tank, członek Rady Programowej Magazynu „Coaching”. Jest też prezesem fundacji STOMAlife, wspierającej osoby ze stomią.
Może Cię zaciekawić
Po 9 dniach zakazu woda nadaje się do spożycia
Decyzja ta została podjęta wczoraj po analizie wyników badań próbek wody, które zostały pobrane po przeprowadzonych działaniach naprawczych. P...
Czytaj więcejProf. Jerzy Lis ponownie rektorem Akademii Górniczo-Hutniczej
Obecny rektor zdobył w wyborach 178 głosów elektorów. Drugą kadencję rozpocznie się 1 września. "W środowisku, które zmienia się niezwykle...
Czytaj więcejMężczyzna przygnieciony przez samochód. Na pomoc LPR
Do zdarzenia doszło po godzinie 14. w jednym z garaży w miejscowości Jurków. Około 40-letni mężczyzna został w garażu przygn...
Czytaj więcejZaginiona Ewelina Zalewska 37-letnia mieszkanka Katowic
Rysopis zaginionej:- wzrost 170 cm, - szczupła budowa ciała,- włosy brązowe do ramion Ubiór zaginionej:Kurtka z kapturem ...
Czytaj więcejSport
Piłkarski weekend. Od IV ligi do Klasy B
IV LIGA MAŁOPOLSKA: Pauza: Kalwarianka Kalwaria Zebrzydowska. Wierchy Rabka Zdrój - Bocheński KS 0:3 walkower Glinik Gorlice - Niwa ...
Czytaj więcejMistrzostwa Polski: medale limanowskich karateków
W pierwszej fazie turnieju rozegrano Mistrzostwa Polski OYAMA PFK w konkurencjach form (Kata, Kata z Bronią i Kata Zespołowe) z udziałem 187 zawodn...
Czytaj więcejStara Wieś z mistrzostwem powiatu
Organizatorem zawodów był: ZPO- Międzyszkolny Ośrodek Sportowy Powiatu Limanowskiego oraz Powiatowy SZS Limanowa, SP 1 Mszana Dolna. Do zawod...
Czytaj więcejPoznaliśmy półfinalistów Pucharu Polski na szczeblu Małopolski
Ćwierćfinały, 24 kwietnia 2024 MKS Limanovia – Wiślanie Jaśkowice 1-3 (0-2) 0-1 Jakub Seweryn 12, 0-1 Doran Gądek 33, 1-2 Tomasz Kur...
Czytaj więcejPozostałe
Śmieciowe jedzenie może w młodości uszkadzać mózg
Naukowcy z University of Southern California (USA) przestrzegają przed jedzeniem słabej jakości, obfitującego w cukier i tłuszcz jedzenia w okres...
Czytaj więcejKardiolodzy: Choroby układu sercowo-naczyniowego są głównym zabójcą Polaków
Rozpoczęta w sobotę 87. Wiosenna Konferencja Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego (PTK) jest także XVI Konferencją Kardiologii Polskiej. Bierze ...
Czytaj więcejE-papierosy powiązano z wyższym ryzykiem niewydolności serca
Elektroniczne systemy dostarczania nikotyny (ENDS), najczęściej określane mianem e-papierosów, są urządzeniami służącymi do odparowania nikot...
Czytaj więcejSpecjalistki: sposób odżywiania może wpływać na funkcjonowanie mózgu
Ekspertki są autorkami książki „Psychodietetyka dla każdego, czyli o zdrowej relacji z jedzeniem”, omawiającej związki diety i mózgu, rolę...
Czytaj więcej
Komentarze (8)
Kiedy masz 14 lat
Rozpoczyna się I wojna światowa
i kończy się, gdy masz 18 lat
z 22 milionami zabitych.
Niedługo potem globalna pandemia
Grypa zwana ′ ′ hiszpańską ”,
zabija 50 milionów ludzi.
Wychodzisz żywy i wolny
Masz 20 lat.
W wieku 29 lat przeżywasz globalny kryzys gospodarczy, który rozpoczął się wraz z upadkiem nowojorskiej giełdy, powodując inflację, bezrobocie i głód.
W wieku 33 lat do władzy doszli naziści.
Masz 39 lat, kiedy zaczyna się II wojna światowa
i kończy się, gdy masz 45 lat. Podczas Holokaustu (Shoah) umiera 6 milionów Żydów.
W sumie będzie ponad 60 milionów zgonów.
Kiedy masz 52 lata, zaczyna się wojna koreańska.
Kiedy masz 64 lata, wojna w Wietnamie zaczyna się i kończy, gdy masz 75 lat.
Dziecko urodzone w 1985 roku myśli, że jego dziadkowie nie mają pojęcia, jak trudne jest życie,
i przeżyli różne wojny i katastrofy.
Chłopiec urodzony w 1995 roku, a dziś 25-latek myśli, że to koniec świata, kiedy jego paczka do Amazona dociera w ciągu więcej niż trzech dni lub nie dostaje więcej niż 15 `` polubień '' za swoje zdjęcie opublikowane na Facebooku lub Instagramie. .
W 2020 roku wielu z nas żyje w komforcie, mamy dostęp do różnych źródeł domowej rozrywki, a często mamy więcej niż potrzebujemy.
Ale ludzie narzekają na wszystko.
Mają jednak prąd, telefon, jedzenie, ciepłą wodę i dach nad głową.
Nic z tego nie istniało wcześniej.
Ale ludzkość przetrwała o wiele bardziej tragiczne okoliczności i nigdy nie straciła radości życia.
Może czas być mniej samolubny, przestać narzekać i płakać.
oczywiście osoby będące w stanie paniki również