Wybory parlamentarne w Polsce: jak to działa?

W wyborach parlamentarnych w Polsce obywatele wybierają swoich reprezentantów do Sejmu i Senatu. Jak dokładnie przebiega proces wyborczy w naszym kraju?

Organizacja wyborów 

Zarządzenie wyborów parlamentarnych spoczywa w rękach prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej. Państwowa Komisja Wyborcza (PKW) wraz z jej organem wykonawczym, Krajowym Biurem Wyborczym (KBW), odpowiadają za organizację wyborów. PKW składa się z 9 członków: sędziego Trybunału Konstytucyjnego, sędziego Naczelnego Sądu Administracyjnego oraz 7 osób wybranych przez Sejm. Liderem KBW, pełniącym jednocześnie funkcję sekretarza PKW, jest jego szef.

Proces głosowania 

Głosowanie odbywa się w lokalach wyborczych, zarządzanych przez obwodowe komisje wyborcze. Po zakończeniu głosowania, członkowie tych komisji liczą głosy i przekazują wyniki do okręgowych komisji wyborczych. Na podstawie tych wyników okręgowe komisje dzielą głosy na mandaty. Nad całością procesu czuwa PKW, która także decyduje, czy dany komitet przekroczył wymagany próg wyborczy.

Kogo wybieramy? 

Podczas wyborów parlamentarnych wybieramy 460 posłów i posłanek do Sejmu oraz 100 senatorów i senatorek do Senatu. Każdy wyborca ma prawo głosować na jednego kandydata do Sejmu i jednego kandydata do Senatu.

Skutki życia przed ekranem - uwięzione pokolenie Z Bon energetyczny - znany termin składania wniosków

Podział na okręgi

Polska jest podzielona na 41 okręgów wyborczych do Sejmu, gdzie wybieramy od 7 do 20 posłów w zależności od liczby mieszkańców. Natomiast do Senatu Polska jest podzielona na 100 jednomandatowych okręgów, w których wybieramy jednego senatora lub senatorkę.

Kolejność na listach 

Po przeliczeniu głosów, okręgowe komisje wyborcze decydują, który kandydat z listy zdobywa mandat, opierając się na liczbie głosów oddanych na poszczególnych kandydatów. W praktyce osoby znajdujące się wyżej na listach mają większe szanse na zdobycie mandatu.

Metoda d'Hondta

W Polskim systemie wyborczym do podziału mandatów stosuje się metodę d'Hondta. Jej działanie polega na dzieleniu wyników uzyskanych przez komitety przez kolejne liczby naturalne. W ten sposób z puli wyników (ilorazów) dla wszystkich list wybierane są te ilorazy, które są najwyższe. W praktyce, jeśli w danym okręgu jest do rozdzielenia 7 mandatów, wybierane są 7 najwyższych ilorazów. Komitet dostaje tyle mandatów, ile z tych najwyższych wyników mu przypada. Warto dodać, że z podziału mandatów automatycznie wykluczone są te komitety, które nie przekroczyły progów wyborczych (5% dla pojedynczych komitetów i 8% dla koalicji), nawet jeśli ich wynik w okręgu byłby wystarczający do uzyskania mandatu w sytuacji braku takiej bariery.

W przypadkach, gdy komitetów jest więcej niż mandatów do przyznania, a jeden z najwyższych ilorazów pojawia się na kilku listach, pierwszeństwo mają te listy, które zdobyły najwięcej głosów sumarycznie. Jeżeli dwie listy otrzymają identyczną liczbę głosów, decyduje większa liczba obwodów, w których dana lista zdobyła poparcie, zgodnie z art. 232 § 2 Kodeksu wyborczego.

Dodatkowo, w sytuacji, gdy dwóch kandydatów z tej samej listy w danym okręgu zdobyło identyczny wynik głosów, który uprawnia do zdobycia mandatu, o pierwszeństwie decyduje ilość obwodów, w których dany kandydat zdobył większe poparcie. W przypadku remisu, decyzja zapada w drodze głosowania przeprowadzonego przez przewodniczącego okręgowej komisji wyborczej w obecności innych członków komisji oraz pełnomocników wyborczych, zgodnie z art. 233 § 2 Kodeksu wyborczego.

Jak oddać głos? 

W lokalu wyborczym otrzymujemy trzy karty: do Sejmu, Senatu oraz z pytaniami referendalnymi. Aby głos był ważny, musi zawierać znak „X” obok wybranej osoby.

Ważność wyborów 

Sąd Najwyższy, a dokładniej Izba Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych, decyduje o ważności wyborów. W przypadku orzeczenia o nieważności wyborów, odbywają się one ponownie w określonych okręgach.

Protesty wyborcze 

Obywatele mają prawo składać protesty przeciwko ważności wyborów do Sejmu lub Senatu w ciągu 7 dni od ogłoszenia wyników. Protesty te są rozpatrywane przez Sąd Najwyższy.

Wybory to ważny element demokracji, pozwalający obywatelom na wybór swoich przedstawicieli. Zachęcamy wszystkich do aktywnego udziału w nadchodzących wyborach parlamentarnych.