Siła tradycji

W listopadowej szarudze Limanowa ożywa, stając się miejscem, gdzie tradycja łączy się z nowoczesnością, a przeszłość z teraźniejszością. Limanowska Słaza, coroczne święto ludowej kultury, przyciąga uwagę swoją wyjątkowością i różnorodnością. W tym wydarzeniu odnajdziemy folklor regionu, który mimo upływu czasu i zmieniających się trendów, pozostaje niezmiennie fascynujący. Przeczytaj najnowszy felieton PAPA:

Jest takie miejsce na limanowszczyźnie, gdzie w listopadzie, najsmutniejszym miesiącu w roku, kipi radość, uśmiech i muzyka. Gdzie w tańcu wirują długie spódnice dziewczyn, chłopaki gwizdają na palcach, a gawędziarze opowiadają historie o życiu. Ale i bezeceństwach. 

Limanowska Słaza – impreza, z której nasz region może być dumny. Wspaniały pokaz bogactwa i odrębności naszych wsi. Dziś trudno sobie tą różnorodność nawet wyobrazić, bo szkoła i telewizja zunifikowała język, odzieżowe galerie modę, a samochód skrócił odległości. A wystarczy pójść na Słazę, żeby naocznie i nausznie przekonać się, że Przyszowianin różnił się od Jurkowianina, a ci obaj od mieszkańców Szczyrzyca czy Poręby Wielkiej. Inny język, inne tańce, inne zwyczaje, inne stroje. Potęga przekazywanych z pokolenia na pokolenie historii, ale też i antagonizmów, bo w wielu tych przyśpiewkach pojawia się nuta, że to nasze dziewczyny są najładniejsze, a chłopaki najskoczniejsze. 

Gdzieś w tle tego wszystkiego jest opowieść o ciężkiej doli chłopskiej rodziny, harującej od świtu do nocy, żeby nie umrzeć z głodu i zarazy. Ale jest też i o sile społeczności, która trzymała się razem, miała czas na wspólną zabawę, tańce i przyśpiewki. Gdzie wieczorem zachodziło się do sąsiada na skubanie pierza, plotki i wódeczkę, a nie siedziało się samego patrząc na telewizor i nieraz umierając z samotności i w samotności. 

2 maja – Dzień Flagi RP. Na fladze można pisać lub rysować? ZSTI na krakowskich targach edukacyjnych

Bo ludzie się nie zmieniają. Słaza to jasno pokazuje. Młodość lubi śmiech i zabawę niezależnie od tego czy żyje na XIX wiecznej biednej galicyjskiej wsi czy też ponad sto lat później puszcza sobie głupie filmiki na TikToku. Starsi, jak wtedy tak i teraz, narzekają na upadek obyczajów. Te historie kręcą się cały czas na nowo. 

Cieszmy się tą Słazą. Wyłączmy telewizory, zapomnijmy o polityce, tworzeniu nowego rządu, nie koncentrujmy się na swoich wewnątrzrodzinnych zadrach. Usiądźmy w wygodnych fotelach Limanowskiego Domu Kultury i niech niesie nas muzyka, taniec i śpiew. 

Coś Wam powiem – jak chłop ze sceny gwiźnie na palcach, jak ładna dziewczyna „juknie” a do tego skrzypeczki zagrają skoczną melodię to człowiekowi chce się żyć, a gęba sama się śmieje. 

Słaza co roku jest coraz większa. I jest to świetna wiadomość. Bałem się, że przebudowa domu kultury, a potem pandemia sprawia, że ta impreza straci impet. Tak na szczęście się nie stało, jest wręcz przeciwnie. W tym roku Słaza trwa od soboty do niedzieli, oferuje oszałamiające wprost bogactwo twórców w rozmaitym wieku. To nic, że czasem forma jest różna, że czasem scena zdaje się onieśmielać twórców. Ważne jest, że w wielu ludziach dusza się wyrywa do tego, żeby zachować tradycję i kulturę naszych ojców. To ona jest emanacją wolności i niepodległości. Ona nas definiuje nawet gdy nie chcemy się do tego przyznać. Gdy wydaje się nam, że to jakaś cepelia. 

Zatem wybierzcie się na Słazę. Przypomnicie sobie te, frywolne nieraz, przyśpiewki śpiewane po weselach, poprawinach, chrzcinach i imieninach. Zobaczycie jak kisiło się kapustę w beczce (i jak ważna była rola deptającego tą kapustę bosymi stopami),  dowiecie się o starodownyk žecak i o tym, że zocynę na chlyb rokam’i śe m’ysaṷo. 

I niech ten festiwal się rozwija. A kto nie poszedł, nie zaśpiewał se pod nosem to jest zwykła trąba i zasługuje na to, by go zyrtką bez plecy zdzielić abo wysłać do zbierania pokrzywy dla kurcot.