120 lat miejskiej biblioteki

W tym roku mija 120 lat od utworzenia pierwszej publicznej biblioteki w Limanowej – wypożyczaniem książek zajęła się powołane w 1900 roku Koło Towarzystwa Szkoły Ludowej, założone przez Józefa Becka i jego żonę Bronisławę.

W 1900 roku z inicjatywy emigranta z zaboru rosyjskiego Józefa Becka (podpisywał się Bek) i jego żony Bronisławy powstało w Limanowej Koło Towarzystwa Szkoły Ludowej z wypożyczalnią książek. Była to pierwsza tzw. biblioteka publiczna w Limanowej i szybko rozbudziła zainteresowania czytelnicze lokalnej ludności. Mieściła się w budynku obok kościoła parafialnego. Wypożyczalnia czynna była przede wszystkim w niedzielę, a jej obsługą zajmowali się osobiście Bekowie.

W 1910 roku biblioteka Towarzystwa Szkoły Ludowej liczyła już 2.800 tomów oraz 18.977 zarejestrowanych wypożyczeń. Do najbardziej poczytnych należały powieści polskich klasyków. Prenumerowano także trzy czasopisma bieżące. Placówka prowadziła na terenie powiatu 11 własnych oddziałów. Do chwili obecnej zachowało się jeszcze ok. 100 egzemplarzy woluminów sygnowanych pieczęcią Biblioteki TSL. W roku 1918 Beckowie wyjechali z Limanowej, a instytucją w okresie międzywojennym kierowały Maria Russockaoraz Eugenia Wolf. Siedziba placówki znajdowała się w lokalu Towarzystwa Gimnastycznego"Sokół".

W 1939 roku limanowska placówka (z liczbą około 2 tysięcy woluminów) zostaje podniesiona do rangi Biblioteki Powiatowej, a jej kierownictwo obejmuje Maria Najwer. Oficjalną działalność stopuje wybuch wojny. Zbiory biblioteczne przeniesione zostają do budynku Szkoły Podstawowej (obecnie SP nr 1). Podczas działań wojennych szkołę zajmują oddziały niemieckie. Znaczna część zbiorów i dokumentacji bibliotecznej zostaje zniszczona. Reszta ulega rozproszeniu. Po zakończeniu wojny całą działalność oraz księgozbiór trzeba organizować od nowa.

Odeszli w ostatnich dniach… (aktualizacja II) Walka o zdrowie Marcelka – zbiórka na leczenie i rehabilitację

Jednak już 1 listopada 1945 roku uruchomiono Bibliotekę Powiatową i Miejską. Z ocalałych woluminów, darów miejscowej społeczności, skromnych subwencji państwowych, a także dzięki zabiegom miejscowych władz, zgromadzono księgozbiór liczący prawie 2.3 tys. tomów. Rok później biblioteka została przeniesiona do nowego lokalu przy ulicy Władysława Orkana 10. Oficjalne i uroczyste otwarcie nastąpiło 4 maja 1947 roku. Połączone było ono z okazjonalną wystawą przygotowaną przez kierowniczkę Marię Najwer.

Biblioteka w tym czasie obsługiwała 12 gmin w powiecie i organizowała biblioteki gminne w Mszanie Dolnej, Dobrej i Niedźwiedziu. W 1949 roku zbiory biblioteczne przeniesiono do nowego lokum przy ulicy Ignacego Daszyńskiego 4. W nowych pomieszczeniach zorganizowano wypożyczalnię, czytelnię czasopism oraz magazyn. Tutaj placówka prowadziła swoją działalność do roku 1975. Dzięki wytężonej pracy kadry bibliotecznej, krąg czytelników stale się powiększał. Podobnie jak i liczba posiadanych zbiorów bibliotecznych. Systematycznie rozrastała się sieć biblioteczna na mapie całego powiatu (mimo niedogodności związanych choćby z utrudnioną komunikacją czy brakiem stosownych środków lokomocji). W roku 1971 następuje zmiana na stanowisku kierownika placówki. Na emeryturę przechodzi Maria Najwer. Jej miejsce zajmuje Zofia Toporkiewicz — Włosińska. Swoją funkcję pełni do roku 1982. Nowa kierowniczka zabiega o dalszy rozwój sieci bibliotecznej na terenie powiatu oraz o poprawę warunków lokalowych. Nie zapomina się o popularyzacji przedsięwzięć kulturalnych oraz podnoszeniu wykształcenia i kwalifikacji kadry bibliotecznej. Działania te kończą się sukcesami tej wielce zasłużonej dla historii biblioteki osoby.

Od 1 czerwca 1975 roku, w wyniku zmian administracyjnych kraju, zasięg i zakres działania limanowskiej placówki został ograniczony. Przemianowana została też jej nazwa (Biblioteka Publiczna Miasta i Gminy w Limanowej). W jej struktury weszło również 9 filii w okolicznych miejscowościach. Mimo zmian - wydawałoby się niekorzystnie wpływających na status placówki - jej aktywność nie osłabła. W listopadzie 1976 roku przeprowadzono się do nowego lokalu (przy ul. Matki Boskiej Bolesnej 13). Ten wyremontowany budynek - będący do dnia dzisiejszego siedzibą placówki - zapewnił znacznie bardziej komfortowe warunki do prowadzenia działalności bibliotecznej. Łączna powierzchnia lokalu była dziesięciokrotnie większa od dotychczasowej. 1 grudnia 1982 roku funkcję dyrektora objęłaHalina Matras. W tym okresie zdecydowano się na rozbudowę obiektu oraz przeprowadzenie koniecznych remontów. Na potrzeby placówki zaadaptowano pomieszczenia strychowe budynku uzyskując tym sposobem dodatkowe 300 m2powierzchni. W nowych salach zorganizowano dział zbiorów regionalnych, czytelnię popularno — naukową i czasopism oraz dział zbiorów muzycznych. Podczas uroczystego otwarcia nowo wyremontowanego budynku (1983r.) Bibliotece Miasta i Gminy w Limanowej nadano imię Władysława Dunarowskiego. Odsłonięta została także pamiątkowa tablica dokumentującą ten fakt.

W 1992 roku nastąpił rozdział organów samorządowych. Powołano dwie jednostki organizacyjne: Miasto Limanowa i Gminę Limanowa. Biblioteka, pozostając przy mieście, przyjęła nazwę Miejskiej Biblioteki Publicznej. W jej obecną strukturę wchodzi także 1 filia miejska w Limanowej-Sowlinach. Natomiast od 1 sierpnia 1999 roku, w wyniku zawartego porozumienia między powiatem limanowskim a miastem Limanowa, placówce powierzono realizowanie zadań Powiatowej Biblioteki Publicznej dla Powiatu Limanowskiego — pracownik biblioteki sprawuje merytoryczną opiekę nad wszystkimi 37 bibliotekami publicznymi w powiecie. Od tego momentu pełna nazwa instytucji brzmi: Powiatowa i Miejska Biblioteka Publiczna. Najczęściej jednak używany jest tylko drugi człon tej nazwy. 

W 1998 roku rozpoczęła się komputeryzacja i elektroniczna inwentaryzacja zbiorów bibliotecznych, którą zakończono w 2005. Od tego czasu funkcjonuje już w pełni elektroniczna rejestracja i ewidencja.

Obecnie, oprócz obowiązków wynikających z samej istoty funkcjonowania, placówka prowadzi szereg innych form działalności związanych z szeroko rozumianym upowszechnianiem kultury wśród lokalnej społeczności. Są to różnorodne spotkania z literatami, dziennikarzami, politykami, ludźmi nauki, teatru, muzyki. 

Osobne miejsce w procesie upowszechniania kultury zajmuje funkcjonująca od roku 1984 Miejska Galeria Sztuki. Tutaj prezentowane są różnorodne odmiany sztuki plastycznej w wykonaniu profesjonalistów i amatorów w formie wystaw np. rzeźby, grafiki, malarstwa, fotografii czy medalierstwa. Inauguracyjne wernisaże tworzą dobrą sposobność do spotkań i wymiany poglądów przedstawicieli środowisk artystycznych oraz miłośników sztuki. Takim forum wymiany poglądów i prezentacji artystycznej jest też powołany pod patronatem biblioteki Limanowski Klub Literacki.

W tym roku miasto Limanowa sprzedało dotychczasową siedzibę Miejskiej Biblioteki Publicznej przy ul. Matki Boskiej Bolesnej. W jubileuszowym roku placówka przeniesie się do przebudowanego i gruntownie wyremontowanego budynku przy ul. Czecha. Jak już informowaliśmy, władze miasta chcą, by patronami biblioteki stali się założyciele pierwszej limanowskiej publicznej książnicy – Józef i Bronisława Beckowie. 

(Źródło/fot.: MBP w Limanowej)