Wybitny pisarz o dramatycznym życiu

Na łamach portalu Limanowa.in staramy się przypomnieć sylwetki patronów limanowskich ulic - głównie tych, którzy byli związani z naszym regionem. Nazwiska znanych w Polsce zasłużonych ważnych postaci historycznych są powszechnie znane. Dzisiaj ulica Wałdysława Orkana…

Władysław Orkan: wybitny pisarz o dramatycznym życiu

Władysław Orkan to postać, której życie i twórczość na stałe związane są z miejscowością Poręba Wielka (gmina Niedźwiedź) oraz okolicami. Choć jego twórczość i dorobek literacki przeszły do historii, to mieszkańcy tych terenów do dzisiaj chętnie wspominają i opowiadają o ulubionych miejscach związanych z tym znanym pisarzem.

Początki życia Orkana nie były łatwe. Urodził się jako Franciszek Ksawery Smaciarz, a od 1898 roku przyjął nazwisko Smreczyński, zmieniając je wraz z matką i rodzeństwem. Wcześnie zetknął się z trudnościami, jednak jego niepodległościowy charakter szybko dał o sobie znać. Jego buntownicza dusza przyjęła pseudonim Orkan, który stał się symbolem jego indywidualności.

Orkan osiągnął edukację w trudnych warunkach, ukończył szkołę elementarną w Szczyrzycu oraz krakowskie Gimnazjum. Często widywał się z matką, która raz w miesiącu dostarczała mu jedzenie do Krakowa. Pragnienie niepodległości i patriotyzmu silnie wpłynęło na jego twórczość, tworząc solidne fundamenty jego literackiego dziedzictwa.

Jego życie osobiste także było pełne dramatycznych wydarzeń. Poślubił Marię Zwierzyńską, a ich związek przyniósł na świat córkę Zosię. Niestety, rodzinną tragedią był zgon żony, pozostawiając młodego ojca samego wychowywać trzyletnią córkę. Po śmierci Marii, Orkan znalazł wsparcie w postaci drugiej żony, Bronisławy Folejewskiej.

Okres międzywojenny był dla Orkana czasem twórczej rozkwitającej. Jego popularność rosła, a utwory zdobywały uznanie czytelników. Niestety, jego życie było pełne tragedii - zmarł 14 maja 1930 roku w Krakowie, podczas wizyty u umierającej córki Zosi. Ta tragiczna śmierć zastała także Zosię, która zmarła dwa tygodnie później, nie dowiedziawszy się o odejściu ojca.

Władysław Orkan znalazł wieczny spoczynek na Cmentarzu Zasłużonych na Pęksowym Brzyzku w Zakopanem, a pociąg, który przewoził jego ciało, zatrzymywał się na każdej stacji, oddając hołd wybitnemu pisarzowi.

W Porębie Wielkiej liczne miejsca przypominają o Władysławie Orkanie. Jego dom, znany jako Orkanówka, jest celem turystycznym. Wzgórze Pustka oraz polana Łąki to miejsca, które często odwiedzał, szukając inspiracji i czerpiąc z piękna okolicznej natury. W trosce o dziedzictwo pisarza, od lat organizowana jest Majówka na Orkanówce, gromadząca mieszkańców i gości, których łączy miłość do literatury i kultury.

W Limanowej oprócz ulicy noszącej jego imię, I Liceum Ogólnokształcące za patrona ma znanego pisarza z Poręby Wielkiej.

Zobacz również:

• Ks. Józef Joniec 
• Józef Marek
• Maksymilian Marszałkowicz
• Achacy Przyłęcki
• Stanisław Małachowski
• Leopold Węgrzynowicz
• Bp Piotr Longin Bednarczyk 
• Józef Bek 
• Tytus Czyżewski 
• Wilhelm Tabor 
• Władysław Dunarowski 
• Sebastian Flizak
• Ks. Kazimierz Łazarski 
• Franciszek Bujak
• Władysław Gębik
• Michał Dudek
• Władysław Orkan

fot. domena publiczna