Pisarz i pedagog wracał w ukochane strony
Na łamach portalu Limanowa.in staramy się przypomnieć sylwetki patronów limanowskich ulic - głównie tych, którzy byli związani z naszym regionem. Nazwiska znanych w Polsce zasłużonych ważnych postaci historycznych są powszechnie znane. W Limanowej sporo jest ulic noszących imiona zasłużonych lokalnych działaczy. Jednak zdarza się czasem, że nawet mieszkańcy tych ulic niewiele wiedzą o ich patronach.
Na terenie osiedla Dworskiego w Limanowej, równolegle do ulicy Żwirki i Wigury, przebiega ulica, której patronem jest Władysław Dunarowski (właśc. Władysław Dudek) – polski pisarz, prozaik, dramaturg, publicysta i nauczyciel.
Władysław Dudek urodził się 14 stycznia 1902 roku w Jaworznej. Do szkoły podstawowej uczęszczał najpierw w Żmiącej, a potem w Limanowej. W roku 1923 ukończył gimnazjum w Nowym Targu oraz kurs pedagogiczny.
W poszukiwaniu pracy wyjechał do Solca Kujawskiego i przez 10 lat był nauczycielem w szkole powszechnej. W 1934 roku osiedlił się na stałe w Bydgoszczy. Więź z rodzinną wsią była tak silna, że wybudował dom w sąsiednich Ujanowicach i co roku przyjeżdżał tam z Bydgoszczy na całe lato. Uwielbiał piesze wędrówki po górach. Zawsze twierdził, że ”góry kierują człowieka ku pięknu…”.
Zobacz również:Z inicjatywy Władysława Dunarowskiego i Michała Olchawy z Kamienicy powstało w 1973 roku bractwo artystyczno – gorczańskie pod nazwą ”Cichonie”, zrzeszające literatów, muzyków, publicystów, dziennikarzy i twórców ludowych. Zbierali się raz w roku na górze Cichoń i przy ognisku każdy z nich referował swój dorobek z całego roku. Potem wszyscy szli do gościnnego domu państwa Olchawów w Kamienicy. Spotkanie kończyło się wieczorem literackim w kamienickim klubie. Grupa ta istniała jeszcze w 1982 roku, ponieważ Władysław Dunarowski opowiadał o niej redaktorowi Emilowi Bieli. Uczestnicy nie mieli żadnych założeń ideowych, łączyło ich upodobanie do wędrowania po ziemi beskidzkiej. Podczas pieszych wędrówek zwiedzali kościoły, kaplice przydrożne i inne zabytki. Niektóre postacie świętych darzył Dunarowski wielką sympatią i o bracie Albercie powiedział, że ”to jeden z najwspanialszych postaci, jednocząca w sobie wszystkie cechy wielkiego człowieka: patrioty, artysty, człowieka społecznika, czyli świętego”.
Dom w Ujanowicach był zawsze pełen gości. Przyjeżdżała do niego rodzina oraz pisarze, poeci i artyści z całej Polski. Ofiarowali mu na pamiątkę swoje książki, obrazy i rzeźby. Ponad wszystko ukochał Dunarowski miasto Limanowa i do przyjaciółki z Bydgoszczy Reginy Adamczyk pisał z Ujanowic: ”swoją stolicę (Limanową) nawiedzam często. Jeszcze nie naumiałem się chodzić po rynku: marmurowe płyty, lśnią między nimi cudeńka roślinne, wypadało by ubrać muzealne pantofle, aby tego nie zbrukać. A gdy sobie przypomnę to miasto z lat szkolnych, to tylko cudować”.
Zachwycał się pięknem przyrody na Podhalu, a szczególnie kochał kwiaty. W swoim domu w Ujanowicach miał zawsze kilka doniczek z pięknymi kwiatami. W Bydgoszczy mieszkał dlatego, że odpowiadało mu żywe rozwijające się środowisko literackie. Został prezesem Bydgoskiego Oddziału Związku Literatów Polskich i redaktorem naczelnym dwutygodnika ”Pomorze”. Podczas II wojny światowej przebywał w rodzinnych stronach i wraz z innymi pedagogami prowadził tajne nauczanie w zakresie szkoły podstawowej. W gronie tych pedagogów znalazła się Zofia Oleksy, profesorka z gimnazjum w Nowym Sączu, pochodząca ze Żmiącej.
Debiutem literackim Dunarowskiego było opowiadanie ”Złodziej kwiatów”, opublikowane w 1927 roku na łamach znanego wówczas czasopisma ”Naokoło Świata”. Otrzymał za nie nagrodę literacką. Według opinii Michała Olchowy bohaterem opowiadania jest sam autor w okresie dzieciństwa. Pierwszym debiutem książkowym był zbiór opowiadań ”Ludzie spod miedzy”, 1939,wyd. 2 1947, wyd. 3 – 1987. W dwunastu opowiadaniach autor przedstawił na podstawie własnych obserwacji surowy wizerunek chłopskiego życia. Poszczególne opowiadania osnute zostały wokół codziennych wydarzeń i sumowały się w zbiorowy portret ubogiej wsi podhalańskiej.
Po II wojnie światowej ukazał się cały szereg książek Władysława Dunarowskiego: powieść ”Leżą krzyżem” (1947), ”Lato w Gorcach” (1954), ”Przygody Małgorzaty” (1954), oraz zbiory opowiadań: ”Ciężar rąk” (1949), ”Wiosenny deszcz” (1951), ”Zachodzi wiatr” (1952) , ”Maska na twarzy (1957), ”Znaki na sosnach” (1958), ”Czarne wiśnie” (1960), ”O złej dziewczynie” (1962), ”Niepotrzebni” (1962), ”Wspólnik czasu” (1965), ”Wieczorna opowieść” (1967), ”Weselni goście”.
Do Wincentego Gawrona Dunarowski napisał: ”Wszystkie moje książki są właściwie o ludziach, wśród których pan się obraca”. Wymienił też nazwisko kilku osób, które stały się bohaterem jego opowiadań. ”Szalka” w opowiadaniu ”Dom pod winogronami” to Jan Zelek ze Żmiącej, natomiast Jan Tomela z Jaworznej został bohaterem opowiadania ”Siedem wstążek u kapelusza”. W tomach opowiadań “Z małego okna” i ”Serce na wietrze” pod postacią ”Szczęśliwej Anny” występuje Maryśka Kępianka z Ujanowic. Akcja opowiadania ”Nasturcje” toczy się w Limanowej, a bohaterem opowiadania jest ksiądz Szaflarski, oraz gosposia księdza Maria Rosiek, ciotka Władysława Dunarowskiego. Występuje ona również w opowiadaniu ”Jaka z ciotki święta”, Jako narzeczona Andrzeja Janasa, artysty malarza ze Żmiącej. W tomie ”Ciężar rąk” bohaterką opowiadania ”Co z ciebie wyrośnie dziewczynko” jest prof. Zofia Oleksy ze Żmiącej.
W Laskowej wiele osób znało Władysława Dunarowskiego ponieważ w latach 80. bywał w Bibliotece Publicznej na spotkaniach z czytelnikami. Na kilku jego książkach znajduje się dedykacja dla Biblioteki. Za całokształt swojej twórczości otrzymał wiele nagród i odznaczeń. Najważniejsze z nich to: Złoty Krzyż zasługi, Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski oraz Krzyż Kawalerski. Zmarł w Bydgoszczy w 1987 roku i został pochowany na tamtejszym cmentarzu.
Zobacz również:
- Ks. Józef Joniec
- Józef Marek
- Maksymilian Marszałkowicz
- Achacy Przyłęcki
- Stanisław Małachowski
- Leopold Węgrzynowicz
- Bp Piotr Longin Bednarczyk
- Józef Bek
- Tytus Czyżewski
- Wilhelm Tabor
(Źródło biografii: UG Laskowa)
Może Cię zaciekawić
Bolesław Żaba: “odchodzę z podniesioną głową”
Jak pan skomentuje swoją przegraną w wyborach? Mam prawie 68 lat, mogę spokojnie odejść na emeryturę. Jestem spełnionym samorządowcem, dział...
Czytaj więcejGmina zaciąga kredyt, spłata zakończy się za 13 lat
Gmina Niedźwiedź zamierza zaciągnąć kredyt długoterminowy na sfinansowanie planowanego deficytu budżetu oraz spłatę wcześniej zaciągniętyc...
Czytaj więcejMuzyczna podróż przez dwukulturową historię Limanowej
W Limanowskim Domu Kultury 23 maja o godzinie 18:30 odbędzie się koncert „Disturb the Silence”, który przybliży mieszkańcom i gościom miasta...
Czytaj więcejPlanowane przerwy - wyłączenia prądu w powiecie limanowskim
...
Czytaj więcejSport
Gorce wróciły do serii porażek, Jodłownik walczy o utrzymanie
GORCE KAMIENICA – LKS JODŁOWNIK 0:2 (0:2) 0:1 Górka 29, 0:2 K. Piechówka 33. GORCE: Puchal - Chlipała (46 Gagatek), M. Franczyk, ...
Czytaj więcejTrzech zawodników Limanovii w Kadrze Małopolski
Wyróżniony został Grzegorz Groń i Błażej Kochański, a także znajdujący się na liście rezerwowej Bartłomiej Kałużny. Powołani zawod...
Czytaj więcejWyrównany mecz Zalesianki z rezerwami Sandecji
Gospodarze po meczu mieli sporo zastrzeżeń do pracy sędziów. Zalesianka zaprezentowała się z bardzo dobrej strony i była bliska wywalczenia pun...
Czytaj więcejSokół Słopnice upokorzył Orkana na jego terenie
Bramki dla Sokoła zdobyli: Camara – 5 minuta, Patryk Nowak – 60 minuta, Artur Matras – 70 minuta, Artur Matras – 82 minuta, Szczepan Golińsk...
Czytaj więcejPozostałe
Wernisaż wystawy o bohaterach w 80. rocznicę bitwy
Wydarzenie otworzyła dyrektor biblioteki, Joanna Michalik, a o tematyce wystawy opowiedzieli organizatorzy - Karol Wojtas i Damian Król. Ekspozycja...
Czytaj więcejO limanowskich bohaterach z Monte Cassino
Uroczyste otwarcie wystawy odbędzie się w najbliższy czwartek (25 kwietnia) o godzinie 17:00 w Miejskiej Galerii Sztuki. Wystawa została przygo...
Czytaj więcejWzruszający wykład o rodzinie Ulmów
Prelegentem był Krzysztof Biernat - historyk, absolwent Uniwersytetu Jagiellońskiego, nauczyciel i wolontariusz w Międzynarodowym Centrum Edukacji ...
Czytaj więcejHeroizm błogosławionej rodziny - wykład
Wydarzenie odbędzie się jutro (17 kwietnia) o godzinie 16:30 w budynku Gminnej Biblioteki Publicznej w Starej Wsi. Wykład Krzysztofa Biernat...
Czytaj więcej
Komentarze (2)