Pamięci zapomnianych bohaterów - wyjątkowa sesja zdjęciowa

Stowarzyszenie Rekonstrukcji Historycznych 1 PSP AK specjalizuje się w odtwarzaniu sylwetek żołnierzy Armii Krajowej i upamiętnianiu ich działalności w regionie. Tym razem jednak członkowie SRH 1 PSP AK w związku z rocznicą wybuchu II wojny światowej postanowili uczcić pamięć kompletnie zapomnianych żołnierzy Baonu Obrony Narodowej „Limanowa”, którzy zapisali chlubną kartę bojową podczas walk we wrześniu 1939 roku. Wyjątkową sesję zdjęciową zrealizował nasz redakcyjny kolega - Michał Rybka.

Pamięć o bohaterskich żołnierzach września 1939 roku uczczono okolicznościową sesją zdjęciową. Przygotowania do niej trwały kilka tygodni. Sesja nawiązuje do walk na Wietrznicy, jakie żołnierzy z Baonu ON „Limanowa” toczyli w dniu 4 września z przeważającymi siłami wojsk niemieckich i słowackich. 

Kilka ujęć wykonano na limanowskim starym cmentarzu - przy mogile nieznanego z imienia i nazwiska poległego we wrześniu 1939 roku żołnierza polskiego, przy której członkowie stowarzyszenia zaciągnęli wartę i zapalili znicz. 

Wyjątkową sesję zrealizował nasz redakcyjny kolega - Michał Rybka. 

Rajd Tysiąca Minut przejedzie drogami m.in. Beskidu Wyspowego Będzie pierwszy piłkarski Mistrz Polski z powiatu limanowskiego?

Dziękujemy bardzo za wsparcie i pomoc braciom rekonstruktorom, a byli to: Jarosław Jop ze Stowarzyszenia Rekonstrukcji Historycznych im. 16 Pułku Piechoty, Bartosz Szymczak z Towarzystwa Historycznego w Kcyni, Artur Reiber z GRH Kampfgruppe „Edelweiss” oraz fotografowi Michałowi Rybce – mówi Paweł Sułkowski ze Stowarzyszenia Rekonstrukcji Historycznych 1 PSP AK. 

Limanowski Batalion Obrony Narodowej 

Limanowski Batalion Obrony Narodowej utworzono w maju 1939 r. w składzie Podhalańskiej Brygady ON, według etatu batalionu ON typ IV. Jednostka została zorganizowana w oparciu o nowo utworzony 291 Obwód Przysposobienia Wojskowego i składała się ochotników w wieku przedpoborowym, przeszkolonym w ramach zajęć Przysposobienia Wojskowego i ćwiczeń zgrywających oraz starszych wiekiem rezerwistów. Kompanie formowano w Limanowej oraz Starym Sączu. Pod względem mobilizacji materiałowej batalion był przydzielony do nowosądeckiego 1. pułku strzelców podhalańskich. Batalion początkowo wyposażono w broń francuską. W sierpniu 1939 r. przezbrojono żołnierzy w broń systemu Mausera. Baonowi przydzielono także pluton 4 ckm wz. 1908 oraz zaplanowano wzmocnienie siły ognia kompanii poprzez przydzielenie każdej z nich po trzech ckm Schwarzlose – nie wiadomo jednak, czy to ostatnie udało się zrealizować.

Strz. Stanisław Jasica z baonu „Limanowa” relacjonował odbywające się latem 1939 r. ćwiczenia: Dobowe zajęcia wojskowe składały się z ćwiczeń dziennych i nocnych – typowo bojowych (ponieważ podstawowe wyszkolenie każdy żołnierz posiadał). Często ćwiczenia uzupełniane były szermierką (tak przez wszystkich przeklinana – „jedną pchnij – dwoma pchnij”). Podbudową ćwiczeń była ostra strzelnica koło Tymbarku (gdzie zawsze byłem trębaczem sygnalizacyjnym).

Przed wybuchem wojny limanowski batalion, wraz z batalionem KOP „Żytyń” oraz oddziałami Straży Granicznej wszedł w skład zgrupowania „Horyń”, które miało stanowić „pierwsza straż pożarna, która zamknęłaby kierunki na przełęczach”. W czerwcu zgrupowanie zostało podporządkowane dowódcy 1. pułku strzelców podhalańskich płk. dypl. Alfredowi Krajewskiemu, a od lipca znalazło się w Ordre de Bataille pododcinka „Nowy Sącz” (2. Brygady Górskiej Strzelców) nowo powstałej Armii „Karpaty”. Dowodził nim kpt. Władysław Wójtowicz.

Podczas kampanii wrześniowej baon walczył w ramach 2. Brygady Górskiej Strzelców, wchodzącej w skład Grupy Operacyjnej „Jasło” Armii „Karpaty”.  Mobilizacja batalionów ON „Limanowa” i „Nowy Sącz” nastąpiła 27 sierpnia 1939 r., a najprawdopodobniej dzień później żołnierze ON osiągnęli wyznaczone im odcinki obrony. Siły brygady podzielono na trzy pododcinki. Pododcinek  zachodni utworzono na bazie zgrupowania „Horyń” i w jego skład weszły Limanowski Batalion ON, batalion KOP „Żytyń”, Komisariaty SG „Rytro” i „Krościenko”, 125. rezerwowa kompania saperów oraz 3 działony artylerii pozycyjnej. Dowódcą pododcinka został mjr Włodzimierz Kraszkiewicz. Jak się okazało, to właśnie na jego podkomendnych spoczął ciężar boju z Niemcami i Słowakami w pierwszych dniach września 1939 r. 

Zgrupowanie mjr. Kraszkiewicza podzielono na dwa zgrupowania. Oddziały Wydzielony „Roman” kpt. Romana II Wróblewskiego, broniący doliny Dunajca, któremu podporządkowano 2. kompanię batalionu ON „Limanowa” oraz pluton ckm. Z kolei 1 i 3 kompanie batalionu ON „Limanowa” podporządkowano OW „Stanisław” kpt. Stanisława Kuźnickiego obsadzającego dolinę Popradu, stacjonując w rejonie Piwnicznej oraz Rytra. 

Żołnierze limanowskiej ON zapisali chwalebną kartę, uczestnicząc w obronie Dunajca przed oddziałami niemieckiej 2. Dywizji Górskiej i słowackiej 1. Dywizji Piechoty „Jánošik”. Przeciwnik na tym terenie był zbyt silny – nie zakładano więc jego pokonania, lecz opóźniania jego marszu przed górskie doliny. Broniąc przygotowanych przed wybuchem wojny pozycji polowych, żołnierze ON i KOP umiejętnie prowadzili działania opóźniające, tocząc kilkugodzinny bój pod Kłodnem 3 września i całodzienną walkę o górę Wietrznica 4 września, wykonując powierzone zadanie utrzymania Nowego Sącza do 5 września. 

Autor tekstu: Krzysztof Pęciak – pracownik krakowskiego Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej, rekonstruktor historyczny