Helicobacter pylori, a rak żołądka – niewidoczny morderca

Przez wiele lat lekarze i naukowcy bili na alarm o rosnącej liczbie zachorowań na raka żołądka. Dziś, dzięki badaniom, wiemy, że głównym czynnikiem ryzyka tego śmiertelnego nowotworu jest niewielka bakteria o nazwie Helicobacter pylori.

Zakażenie bakterią Helicobacter pylori określane jest jako główna przyczyna raka żołądka – jednego z najbardziej śmiertelnych nowotworów na świecie. Jak podkreśliła podczas czwartkowej konferencji w Warszawie prof. Grażyna Rydzewska, wiceprezes Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii: „Zależy nam na upowszechnieniu wiedzy o tym, jak groźny jest to nowotwór i że można mu zapobiegać poprzez likwidację zakażenia bakterią Helicobacter pylori”.

Kampania „Servier - Wyłącz Raka”, której celem jest szerzenie świadomości na temat tej groźnej choroby, ujawniła alarmujące statystyki. Mimo że zakażenie bakterią H. pylori jest główną przyczyną raka żołądka, tylko 1% Polaków zdaje sobie z tego sprawę. Ta niewielka bakteria jest doskonała w radzeniu sobie z kwasem żołądkowym, wytwarzając ureazę, która neutralizuje kwas solny w żołądku. Co gorsza, zakażenie może nastąpić już w dzieciństwie i utrzymywać się przez dziesiątki lat, prowadząc do rozwoju raka u osób powyżej 50. roku życia.

Global Cancer Observatory informuje, że rak żołądka jest piątym najczęściej wykrywanym nowotworem na świecie, a jeśli chodzi o śmiertelność – zajmuje trzecie miejsce. Prof. Jarosław Reguła, konsultant krajowy w dziedzinie gastroenterologii, podkreślił: „Gdy już się pojawiają dolegliwości, choroba ta jest na ogół zaawansowana, wtedy leczenie jest znacznie trudniejsze”.

Startuje projekt "Limanowskie Archiwum Społeczne" Nowa wieża zastąpi starą konstrukcję

Przebieg raka żołądka często jest ukrywany, z objawami pojawiającymi się, gdy choroba jest już zaawansowana. 

„Rak żołądka nie powoduje na ogół specyficznych objawów” – ostrzegał prof. Reguła. Powiedział, że takie dolegliwości jak uczucie pełności, odbijania, zgaga lub niestrawność mogą świadczyć o wielu innych dolegliwościach przewodu pokarmowego, nie tylko o chorobie nowotworowej.

„W zasadzie każdy ich co jakiś czas doświadcza” - powiedział. Na rozwój choroby nowotworowej bardziej wskazuje chudnięcie, anemia, gazy w nadbrzuszu oraz jadłowstręt. „Wtedy jednak rak żołądka jest już zwykle zaawansowany” – dodał.

Eksperci tłumaczyli, że wczesna postać tego nowotworu polega na tym, że jest on ograniczony do niewielkiej zmiany – nienaciekającej na błonę mięśniową żołądka. Może się to objawiać dyskomfortem lub bólem brzucha, uczuciem pełności w żołądku nawet po lekkim posiłku (wzdęty brzuch), nudnościami i wymiotami, a także zgagą, odbijaniem i kwaśnym smakiem w ustach, brakiem apetytu i znaczną utratą masy ciała. Jednak takie dolegliwości rzadko kiedy kojarzy z nowotworem.

Jednakże nie wszystko jest stracone. „Wydaje się, że można nad tym zapanować, bo znamy podstawowy czynnik ryzyka, czyli Helicobacter pylori. Skuteczne leczenie tej bakterii mogłoby ryzyko raka żołądka znacząco zmniejszać” – wskazała prof. Grażyna Rydzewska. To ważne, aby lekarze podstawowej opieki zdrowotnej przekonywali pacjentów do leczenia antybiotykami w przypadku wykrycia zakażenia.

W świadomości społecznej nadal jest wiele luk, jeśli chodzi o rak żołądka. Jak zaznaczyła Ewa Ciepałowicz z firmy Servier Polska: „Z naszych badań wynika, że Polacy mają trudność ze zidentyfikowaniem czynników ryzyka związanych z występowaniem nowotworu żołądka”. Kampanie informacyjne są niezbędne, aby chronić ludzi przed tym groźnym nowotworem, a także pomagać w rozpoznaniu go na wczesnym etapie.

Helicobacter pylori (H. pylori) - skąd się ona bierze? 

H. pylori to bakteria, która naturalnie kolonizuje ludzki żołądek. Chociaż jej obecność w ludzkim ciele jest dobrze udokumentowana od lat, źródło zakażenia pozostaje przedmiotem debaty. Uważa się, że zakażenie bakterią H. pylori najczęściej przekazywane jest drogą pokarmową oraz drogą fekalno-oralną, czyli poprzez kontakt z zanieczyszczonymi odchodami. Często zakażenie występuje już w dzieciństwie i może pozostać niewykryte przez wiele lat, prowadząc ostatecznie do poważniejszych schorzeń, w tym raka żołądka. Czynnikiem sprzyjającym zakażeniu jest także bliski kontakt z osobą zakażoną bakterią, co wyjaśnia, dlaczego w wielu krajach, w których standardy higieny są niższe, wskaźniki zakażeń są znacznie wyższe.