Romowie nadal są "dyskryminowani i stygmatyzowani"

- Obywatele romskiego pochodzenia nadal są dyskryminowani i stygmatyzowani w Europie, w tym w Polsce. Dzieje się tak głównie w przestrzeni publicznej - na ulicach, w urzędach, w szkołach, w placówkach służby zdrowia, w wymiarze sprawiedliwości, czy w mediach publicznych, szczególnie w Internecie. W stosunku do naszej mniejszości podejmowane są działania naruszające podstawowe prawa człowieka i obywatela, kwestionujące prawa obywatelskie – pisze w Stowarzyszenie Romów w Polsce w oświadczeniu wydanym z okazji Międzynarodowego Dnia Romów, który przypada dzisiaj.

Oświadczenie
Stowarzyszenia Romów w Polsce
z dnia 8 kwietnia 2022 r.
w związku z Międzynarodowym Dniem Romów

W dniu 8 kwietnia 2022 r. obchodzimy po raz trzydziesty drugi Międzynarodowy Dzień Romów. Przypominamy, że Święto to ustanowione zostało w 1990 r. na IV Kongresie Międzynarodowego Związku Romów, który odbył się w Polsce pod patronatem UNESCO. W intencji twórców Międzynarodowego Dnia Romów miał on być istotną okazją do poszerzenia świadomości o narodzie romskim, jego zwyczajach i tradycjach oraz poznania problemów, z jakimi Romowie borykają się we współczesnym świecie, szczególnie z różnymi formami dyskryminacji i stygmatyzacji. 

Stowarzyszenie Romów w Polce stwierdza, że pomimo upływu 32 lat od ustanowienia Międzynarodowego Dnia Romów obywatele romskiego pochodzenia nadal są dyskryminowani i stygmatyzowani w Europie, w tym w Polsce. Dzieje się tak głównie w przestrzeni publicznej - na ulicach, w urzędach, w szkołach, w placówkach służby zdrowia, w wymiarze sprawiedliwości, czy w mediach publicznych, szczególnie w Internecie. W stosunku do naszej mniejszości podejmowane są działania naruszające podstawowe prawa człowieka i obywatela, kwestionujące prawa obywatelskie.. A przecież Romowie w Polsce nie są obcy, gdyż zamieszkują w niej już od 1401 r.

Odeszli w ostatnich dniach... Dziś dwie nadzwyczajne sesje - na żywo

Nawiązując do Międzynarodowego Dnia Romów Stowarzyszenie kolejny raz apeluje do polskich władz publicznych o traktowanie polskich Romów jak każdego innego obywatela, w szczególności by nie tworzyły dla polskich Romów specjalnych programów rządowych, by nie wprowadzały przepisów regulujących integrowanie (asymilację) z resztą społeczeństwa. Romowie nie oczekują na zmianę obowiązującego prawa, gdyż jest ono dobrze sformułowane. Mniejszość nasza oczekuje natomiast na jego respektowanie i wykonywanie, w szczególności chodzi nam o zasady określone w Konstytucji dotyczące pomocy Państwa w zakresie podtrzymywania wartości kulturowych (art. 35), równości obywateli w zakresie praw i obowiązków oraz niedyskryminacji (art. 32), czy w Kodeksie karnym – zakazu dyskryminacji, rasizmu, czy stygmatyzacji (art. 118, art. 256, czy art. 257). Apel ten kierujemy między innymi do Prokuratury, która odmawia wszczynania spraw względem m.in. internetowych „nienawistników”, Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, który a priori odmawia przyznawania uprawnień kombatanckich Romom z tytułu pobytu w czasie II wojny światowej w getcie, a także do Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, które wyjątkowo skąpo (w stosunku do innych mniejszości narodowych i etnicznych) przydziela dotacje mniejszości romskiej na podtrzymywanie tożsamości kulturowej. 

Stowarzyszenie Romów w Polsce wyraża nadzieję, że wydając oświadczenie przy okazji kolejnych obchodów Międzynarodowego Dnia Romów będzie mogło stwierdzić, iż prawa podstawowe mniejszości romskiej ustanowione w Konstytucji i ustawach są w Polsce przestrzegane, zaś władze publiczne traktują obywateli polskich romskiego pochodzenia równoprawnie jak każdego innego obywatela. 

Stowarzyszenie zauważa, że od 24 lutego br. tj. rozpoczęcia agresji Rosji na Ukrainę szczególnie cierpią obywatele ukraińscy pochodzenia romskiego. Obywatele ci niezależnie od krzywd wyrządzonych przez rosyjskich agresorów spotykają się często z czynami dyskryminacji ze strony urzędów i innych obywateli Ukrainy dotyczy to szczególnie kobiet i dzieci, gdyż większość mężczyzn walczy w szeregach armii ukraińskiej. Problem ten niestety dotyczy także ukraińskich Romów, którzy po przekroczeniu granicy polskiej sygnalizują różne formy dyskryminacji. 

Stowarzyszenie Romów w Polsce aktywnie włączyło się do pomocy uciekinierom z Ukrainy szczególnie tamtejszym Romom, którzy znaleźli się na terenie Polski- poprzez pomoc w zakwaterowaniu, a także pomoc socjalną i logistyczną (wyjazdy do innych krajów).
Wyrażamy nadzieję, że życie ukraińskich Romów niedługo wróci do normalności.

Poniżej zachęcamy do pobrania i zapoznania się z artykułem pt., Programy romskie- integracja czy stygmatyzacja, który opublikowaliśmy  w naszym kwartalniku Dialog-Phenieben.

Roman Kwiatkowski
Prezes Zarządu